Kişisel Verilerin Korunması
Türkçe

tr
Dil Seçimi

Dil Seçimi

Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik

Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik Nedir?

Çalışma koşullarında esaslı değişiklikler iş sözleşmesinde işçi ile işveren arasında kararlaştırılan çalışma koşullarındaki değişiklikler olarak anlaşılmaktadır. İş sözleşmesinin yazılı olması zorunlu olmadığından sözlü iş sözleşmesinde kararlaştırılan fakat sonradan değiştirilmek istenen unsurlar da çalışma koşullarındaki esaslı değişiklik anlamına gelmektedir. Çalışma koşulları geniş yorumlandığından ücret ekleri, personel yönetmeliği, insan kaynakları yönetmeliği, disiplin yönetmeliği, ücret – yan haklar yönetmeliği ve hatta işverenin yazılı olmayan ama süreklilik arz eden uygulamaları, işçinin pozisyonu, çalıştığı yer dahi çalışma şartları olarak kabul edilmektedir.

Çalışma koşullarında esaslı değişik neleri kapsar, tek taraflı çalışma koşullarında değişiklik yapılabilir mi, iş sözleşmesinde esaslı değişiklik nasıl yer almaktadır? Makalemizde bu sorularınızın ayrıntılı cevapları yer almakta.

Hangi Değişiklikler Esaslı Değişiklik Kabul Edilmektedir?

Esaslı değişiklikler kanunda sınırlı sayıda sayılmamıştır. Hangi değişikliklerin bu kapsamda esaslı değişiklik sayılabileceğini saymak gerekirse, en çok karşılaşılan esaslı değişiklikler şu şekildedir:

  • İşyeri Bakımından Değişiklik Yapılması: Uygulamada çalışma koşullarında esaslı değişiklik ile ilgili en sık görülen uyuşmazlık işyeri değişikliği yapılmasıdır. Esas olan işçinin hangi işyerinde çalıştırılacağı kararlaştırıldıysa o işyerinde çalışmaya devam etmesidir. İşçinin kararlaştırılan çalışma yerinin değiştirilmesi bu nedenle çalışma koşullarında esaslı değişiklik anlamına gelmektedir.
  • Mesai Saatlerinde Değişiklik Yapılması: İşyerindeki çalışma düzenini ve çalışma saatlerini ayarlamak konusunda işveren yetkilidir. Ancak işverenin bu konuda yapmış olduğu belirleme işçi için çok ağır nitelikte ise bu sefer çalışma koşulları değiştirilirken esaslı değişiklik şartlarına uygun hareket edilmesi gerekmektedir. Yani yapılan bu esaslı değişikliğin kanuna uygun olması gerekmektedir. Bu konuda özellikle işçinin çalışmasının hafta sonuna alınması, gece çalışanların dinlenme sürelerinin düşürülmesi gibi durumlar Yargıtay tarafından esaslı değişiklik olarak kabul edilmiştir.
  • İşin Niteliğinin Değiştirilmesi: İşçinin yapacağı işin niteliğinin açıkça belirlendiği durumlar işverenin işçiye belirlenen bu işin niteliği dışında bir iş vermesi mümkün değildir. Bu konuda işçiden yazılı izin/onay alınması hali ise istisnadır ve ancak bu şekilde işçiye, kendisine verilen işin niteliği dışında bir iş yaptırılabilir.
  • İşçinin Pozisyonunun veya Rütbesinin Düşürülmesi: İşçinin pozisyonunun veya rütbesinin açıkça belirlendiği durumda işverenin daha düşük nitelikteki bir pozisyona düşürülmesi mümkün değildir. Bu durum çalışma koşullarında esaslı değişiklik anlamında gelmektedir.
  • İşçinin (Ücretinin) Maaşının Düşürülmesi: İşçinin ücretinde tek taraflı olarak işçi aleyhine değişiklik yapılması mümkün değildir. Bu şekilde işçi aleyhine değişiklik yapılarak ücretin düşürülmesi esaslı değişiklik kapsamında bile mümkün olmamaktadır. Yani esaslı değişiklik yapılabilmesinin şartları gerçekleştirilse dahi işinin maaşı düşürülemez.
  • İşçinin Ücretsiz İzne Çıkarılması: İşçinin, işçi bu konuda talepte bulunmadan ücretsiz olarak izne çıkarılması Yargıtay tarafından çalışma koşullarında esaslı değişiklik olarak kabul edilmiştir.

İşçi İşverenin Yapmış Olduğu Tek Taraflı Değişikliği Kabul Etmek Zorunda Mıdır?

İşçi işverenin çalışma koşullarında tek taraflı yapmış olduğu esaslı değişikliği kabul etmek zorunda değildir. Bu konuda işçiye İş Kanunu’nu ile 6 günlük bir süre tanımıştır. İşçiye tanınan bu 6 günlük süre, işçinin değiştirilmek istenen esaslı çalışma koşulunu düşünmesi içindir. İşçi bu değişikliği 6 gün içinde kabul veya reddetme hakkına sahiptir. Ayrıca işçinin bu konuda susması da değişikliği kabul ettiği anlamına gelmemektedir.

İşveren Çalışma Koşullarını Dilediği Gibi Değiştirebilir Mi?

İşverenin çalışma koşullarını tek taraflı ve kanundaki şartları sağlamadan dilediği gibi değiştirmesi mümkün değildir. İşverence çalışma koşullarına dair esaslı unsurların değiştirilmesinin geçerli ve hukuka uygun şekilde yapılabilmesi ancak ve ancak bu esaslı değişikliğin kanunda aranan şartlar sağlanarak yapılmış olunmasına bağlıdır. Bu şartlar gerçekleşmedikçe işveren çalışma koşullarını tek taraflı değiştiremez. Eğer işveren bu kanundaki şartları sağlamadan işçinin çalışma koşulunu değiştirse bile bu değişiklik geçerli sayılmamaktadır.

İşverenin Çalışma Koşullarını Değiştirmesi Hangi Şartlar İle Mümkündür?

İşçinin çalışma şartlarında değişiklik yapabilmek için işverenin uyması gereken şartlar İş Kanunu madde 22’de şu şekilde yer almıştır:

  • Esaslı değişiklik işçiye yazılı olarak bildirilmelidir: İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesi eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında veya işçinin işinde esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekilde olmayan çalışma koşullarında esaslı değişiklikler kanuna aykırı olarak yapılmış sayılır ve geçerli değildir.
  • Esaslı değişiklik işçi tarafından kabul edilmelidir: Çalışma şartlarında yapılan değişikliğin 6 iş günü içerisinde işçi tarafından kabul edilmesi gerekmektedir. İşçi bu esaslı değişikliği reddettiğinde veya bu 6 günlük süreyi sessiz geçirdiğinde bu durum işçinin esaslı değişikliği kabul etmediği anlamına gelir. Bu durumda da işveren tek taraflı olarak çalışma koşullarını değiştiremez.
  • İşçinin kabulü yazılı şekilde olmalıdır: İşçinin değişen çalışma koşullarını kabul ettiğine dair beyanı yazılı olarak 6 gün içinde alınmalıdır. Bu durum sağlanmadıkça işveren çalışma koşullarını değiştiremez.

İşçinin iş şartlarındaki esaslı değişikliklerin hukuka uygun olabilmesi için bu şartların sağlanmış olması gerekmektedir.

İşçinin Değişikliğe Karşı Sessiz Kalması Bu Esaslı Değişikliği Kabul Anlamına Gelir Mi?

İşçinin işverenin çalışma koşullarını tek taraflı değiştirmesine karşı sessiz kalması, işçinin bu esaslı değişikliği kabul ettiği anlamına gelmemektedir. Bu nedenle işçi esaslı değişikliği reddeder veya bu 6 günü sessiz geçirirse bu değişikliği kabul etmiş olmaz. Hatta tek taraflı değişiklik hayata geçirilse ve işçi yeni değişikliğe göre işe devam etse bile bu durum çalışma koşullarına yönelik değişikliğin kabul edildiği anlamına gelmez.

Çalışma Koşullarının Geçmişe Yönelik Değiştirilmesi Mümkün Müdür?

Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını, dolayısıyla işçinin işini her zaman değiştirebilirler. Ancak tarafların bu anlaşma durumuna ve çalışma koşullarında esaslı değişiklik için şartların sağlanmasına rağmen, çalışma koşullarında yapılan bu değişikliğin geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulması mümkün değildir.

Çalışma Koşulları Rızası Olmaksızın Değiştirilen İşçinin Hakları Nelerdir?

Rızası olmaksızın işverence tek taraflı olarak çalışma koşulları değiştirilen işçi haklı nedenle fesih hakkını elde etmektedir. İşçi çalışma koşulları kendisinin onayı alınmadan değiştirildiği ve bu şekilde çalışmaya zorlandığı zaman işten haklı nedenle istifa edebilir ve kıdem tazminatı dahil kendisine ödenmeyen tüm işçilik alacaklarını talep edebilir.

Değiştirilen Çalışma Koşullarını Kabul Etmediği İçin İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?

İşveren işçiyi çalışma koşullarını kabul etmediği için işten çıkardığında, şartları da varsa(6 ay kıdem 30 işçi), işçi işe iadesini talep etmek için işe iade davası açabilir. Somut olayın şartlarına göre tazminat talep edebilir. Eğer işveren çalışma şartlarında değişiklik şartlarına hiç uymamışsa, işe iade davasının işçi lehine sonuçlanması (hem işe dönüş hem de 4 ay tazminat, işe başlatmazsa 4-8 ay tazminat) muhtemeldir.

İşçi, Çalışma Koşullarındaki Değişikliği Kabul Etmediğinde İşveren Ne Yapabilir?

İşçi çalışma koşullarında esaslı değişiklik önerisini kabul etmediğinde, işveren bu değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshetme hakkına sahiptir. Ancak tek başına işçinin çalışma koşullarındaki değişikliği kabul etmemesi, işverene iş sözleşmesini fesih hakkı vermemektedir.

İş Sözleşmesine veya Toplu İş Sözleşmesine İşverenin Çalışma Koşullarını Değiştirebileceğine Dair Konan Hüküm Geçerli Midir?

İşverenin, işçinin çalışma koşullarında değişiklik yapabileceğine ilişkin düzenleme toplu iş sözleşmesinde veya iş sözleşmesinde yer alabilir. Böylelikle işçi, yapılacak değişiklik konusundaki onayını önceden sözleşmede yer alan hükmü onaylamak ile vermiş olur. Yargıtay da bu konuda işverenin sözleşmeden kaynaklanan yetkisini iyi niyet kurallarına uygun olarak kullanıp kullanmadığının araştırılması gerektiği görüşündedir. Yani böyle bir hükmün konulduğu durumda, işçinin çalışma koşullarında yapılan değişikliğin iyi niyet kurallarına uygun olup olmadığına bakılacaktır. İşverenin toplu iş sözleşmesine veya iş sözleşmesine konan bu hükmü kötüye kullanarak değişiklikler yapması halinde yapılan değişiklik geçerli olmayacaktır.

Çalışma koşullarında esaslı değişiklik nasıl yapılır, işçinin çalışma koşullarında esaslı değişiklik hakları nelerdir gibi aklınıza takılan soruları avukatlarımıza sorabilirsiniz.

 [widget-129]

Yorum Yap

Sosyal Medyada En Çok Bu Hashtag'lerle Arandık!

#çalışmakoşullarındaesaslıdeğişiklik #hangideğişiklikleresaslıdeğişikliktir #tektaraflıdeğişiklik #çalışmakoşullarındadeğişiklik #çalışmakoşullarındarızasıolmadandeğişiklik #çalışmakoşullarındadeğişiklikihtarname #çalışmakoşullarındaaleyheesaslıdeğişiklik #işsözleşmesindeesaslıdeğişiklik #çalışmakoşullarındaesaslıdeğişiklikyargıtaykararları #esaslıdeğişiklik
Telefon +90 (531) 582 69 34
İletişime Geç
İletişime Geç +90 (531) 582 69 34