Yıllık Ücretli İzin Hakkı Nedir?

Yıllık ücretli izin, çalışanların yıl boyunca sarf ettiği emek karşılığında fiziksel ve psikolojik sağlıklarının korunması için işçilere verilen bir dinlenme hakkıdır. Yıllık İzin Ücreti hakkı; İş Kanunu’na tabi işçiler için 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53 vd. maddelerinde, Borçlar Kanununa tabi çalışanlar için ise 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 422 vd. maddelerinde düzenlenmiştir.

İşçinin yıllık ücretli izin hakkı nedir, işçinin yıllık ücretli izin süreleri ne kadardır ve yıllık ücretli izin süreleri bölünerek kullanılabilir mi sorularınıza yazımızda yanıt vereceğiz.

Yıllık Ücretli İzne Ne Zaman Hak Kazanılır?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesine göre, işçinin yıllık ücretli izin kullanmaya hak kazanabilmesi için fiilen işe başladığı tarihten itibaren bir senenin geçmiş olması gerekmektedir. İşçi işe başladığı tarihten itibaren, deneme süresi kararlaştırılmışsa deneme süresi de dâhil olacak şekilde en az bir yıl çalıştığı takdirde yıllık ücretli izne hak kazanmış olacaktır.

Ayrıca işçinin yıllık ücretli izin kullanmaya hak kazanabilmesi için dolması gereken bir yıllık süre hesaplanırken, işçinin aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilir. Örneğin işçi A işverenine ait X işyerinde 5 ay ve ardından yine A işverenine ait Y işyerinde 9 ay çalışmış ise, her iki hizmet süresi toplanacağından, Y işyerindeki 9 aylık çalışması yıllık izin kullanmaya hak kazanmak için yeterli olacaktır.

Yıllık Ücretli İzin Süreleri Ne Kadardır?

İşçiye verilecek olan yıllık izin süresi hesaplanırken hizmet süresi esas alınmaktadır. Buna göre hizmet süresi;

Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,
Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara 20 günden,
On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,

az yıllık izin verilemeyecektir.

Yıllık Ücretli İzin Süreleri Değiştirilebilir Mi?

Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri, toplu iş sözleşmeleri veya iş yeri uygulamalarıyla artırılabilir, ancak hiçbir şekilde azaltılamaz. Kanunda belirtilmiş olan süreler asgari sürelerdir. Yani işçiye en az kanunda belirtilmiş olunan kadar yıllık izin süresi tanınması zorunludur. İşçinin yıllık ücretli izin hakkı değiştirilemez.

18 Yaş Ve Altı Ya Da 50 Yaş Ve Üstü İşçilere Ne Kadar Yıllık Ücretli İzin Süresi Verilir?

Yıllık ücretli izin yönetmeliği kapsamında yıllık izin süreleri işçinin hizmet süresine göre farklı sürelerde verilebilmektedir. Ancak işçinin yaşının 18 ve daha düşük ya da 50 ve üzerinde olması halinde çalışma süresi kaç yıl olursa olsun 20 günden az olmayacak şekilde yıllık izin süresi verilmelidir. Örneğin 45 yaşında olan ve 3 yıldır çalışan bir işçiye 14 gün yıllık izin verilebilecekken, 52 yaşında olan ve 3 yıl çalışan bir işçiye en az 20 gün yıllık izin süresi verilmelidir. İşçinin yıllık ücretli izin hakkı yaşa bağlı değişmektedir.

Bir Yıldır Kömür Madeninde Çalışan İşçiye Kaç Gün Yıllık Ücretli İzin Verilir?

İş Kanunu m. 53/4’te yıllık izin süreleri işçinin kıdemine göre belirlenmiştir. Bu maddeye 2014 yılında yapılan ekleme ile yer altı işçilerinin yıllık izin süresine yönelik özel bir düzenleme getirilmiştir. Buna göre yer altı işlerinde çalışan işçilere uygulanacak olan yıllık ücretli izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanacaktır. Bu kapsamda yer altında çalışan maden işçilerinden hizmet süresi;

Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 18 günden,
Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara 24 günden,
On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 30 günden,

az olmamak üzere yıllık ücretli izin verilecektir. İşçinin yıllık ücretli izin hakkı bu şekildedir.

Mevsimlik İşçilerin Veya Kampanya İşlerinde Çalışanların Yıllık Ücretli İzin Hakkı Var Mıdır?

Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara İş Kanunu’nun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. Bu sebeple eğer işçi bir yıldan az süren mevsimlik bir işte yahut kampanya işinde çalışılıyor ise, yıllık ücretli izin hakkı bulunmamaktadır.

Hafta Tatili Ve Bayramlar Yıllık Ücretli İzin Süresinden Sayılır Mı?

Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Yani yıllık izinler kullanılırken, izin süresine rastlayan hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinin yıllık izin sürelerine ilave edilmesi gereklidir. Örneğin 14 günlük yıllık izne ayrılan bir işçi, bu süreye 2 gün de hafta tatili rastlayacağından, fiilen 16 gün yıllık izin kullanmış olacaktır.

Yıllık Ücretli İzin Süresi Bölünerek Kullanılabilir Mi?

Yıllık ücretli izin süresi bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölünerek kullanılabilir. Bölüm sayısı bakımından herhangi bir sınır olmayıp izinlerin bir parçasının 10 günden az olmaması gereklidir. Ayrıca yıllık izin süresinin bölünerek kullanılması tarafların anlaşması ile mümkün olup yıllık ücretli izin yönetmeliği kapsamında yıllık ücretli izin süresinin işveren tarafından bölünmesi söz konusu olamaz.

İşçi Yıllık Ücretli İzin Kullanmaktan Feragat Edip İzin Parası Talep Edebilir Mi?

Anayasa’nın 50. maddesinin başlığı “çalışma şartları ve dinlenme hakkı” dır. AY. m. 50/3’te “dinlenmek çalışanların hakkıdır” denilerek çalışanlar için dinlenme hakkı anayasal hak olarak düzenlenmiştir. Ayrıca İş Kanunu m. 53/2 düzenlemesiyle de yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemeyeceği yani feragat edilemeyeceği belirtilmiştir.

Bu düzenlemeler uyarınca, işçinin yıllık ücretli izin hakkını kullanmaktan feragat ederek izin parası talep etmesi mümkün değildir. Yıllık izin işveren tarafından, her işçiye çalışma süreleri içinde kullandırılmalıdır. İzin yerine izin parası verilerek işçinin bu sürelerde çalıştırılması anayasal bir hak olan dinlenme hakkının ihlalidir ve bu nedenle mümkün değildir.

Uygulamada izin kullandırılmayıp izin süresine ilişkin ücretin işçilere ödendiği görülmektedir. Ancak iş sözleşmesi sona ermediği sürece yıllık iznin paraya dönüşmesi mümkün olmadığından bu uygulama hukuka aykırıdır.

Yıllık İznini Kullanan İşçi Bu Sürede Başka Bir İşte Çalışabilir Mi?

Yıllık ücretli izin çalışanların yıl içinde çalışmaları karşılığında dinlenmeleri, fiziki ve psikolojik olarak pozitif verimle çalışabilir halde olmaları için verilmiş olan bir haktır. Yıllık izin kullanan işçinin bu sürede dinlenmeyip başka bir işte çalışması ise iznin anlamını yitirmesi demektir. Bu nedenle yıllık iznin amacını sağlamak için işçiye izinde çalışma yasağı getirilmiştir.

İş Kanunu m. 58’de yer alan düzenlemeye göre, yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen izin ücreti işveren tarafından geri alınabilecektir.

İşçinin Hak Kazanıp Kullanamadığı Yıllık Ücretli İzin Süresi Varken İş Sözleşmesi Sonlanırsa Ne Olur?

İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.

Yukarıda açıkladığımız üzere yıllık ücretli izin için hak kazanan işçiye bu izin süresi işveren tarafından kullandırılmalıdır. Kullandırılmaması halinde ise işçinin bu süreye yönelik ücretini talep edebilmesi ve hak kayıplarına uğramaması adına uzman avukat tarafından temsil edilmesi büyük bir fayda sağlayacaktır. Konuyla ilgili sorularınız ve hukuki yardım talepleriniz için bizlerle iletişime geçerek danışmaktan lütfen çekinmeyiniz.

[widget-129]