İşe İade Davası Nedir?

İşe iade davaları, iş sözleşmesinin işveren tarafından keyfi feshedilmesine karşı işçinin korunması amacı ile getirilmiştir. Bu bakımdan işe iade davaları, işveren tarafından iş akdinin geçersiz bir nedenle feshedildiği durumlarda işçinin, iş güvencesinden faydalanarak işe iadesini talep etmesini sağlayan davalardır.

İşe iade davası nasıl açılır, işe iade davası kim açabilir, işe iade davası açma süresi, işe iade davası hangi mahkeme sorularınızın yanıtı yazımızda...

İşe İade Davasını Kim Açabilir?

İşe iade davası kim açabilir sorusu merak edilmektedir. İşe iade davası, iş sözleşmesi geçersiz bir nedenle sonlandırılan işçi tarafından açılabilir. İşverenin ise bu davayı açma hakkı bulunmamaktadır. İşe iade davasının davacısı, iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmiş olan işçi olup, iş akdini fesheden işveren de davalı sıfatına haizdir.

Doğrudan İşe İade Davası Açmak Mümkün Müdür? İşe İade Davası Nasıl Açılır?

İşe iade davası nasıl açılır dediğimizde iş sözleşmesi feshinin geçersizliğini iddia eden işçi, işe iadesini talep edebilmek için doğrudan dava açma yoluna başvuramaz. Çünkü İş Kanunu m. 20/1 düzenlemesiyle işe iade davalarında öncelikle arabulucuya başvuru zorunluluğu getirilmiştir. Bu sebeple işe iadesini talep eden işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmak zorundadır.

İşçi ve işverenin arabulucu huzurunda anlaşması durumunda uyuşmazlık mahkemenin önüne gitmeyecektir. Arabulucu ile yapılan görüşmeler sonrasında anlaşmaya varılamaması halinde ise son tutanağın düzenlenmesi tarihinden itibaren iki hafta içinde İş Mahkemesi’nde dava açılması mümkündür. Ayrıca bu durumda arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın da mahkemeye sunulması gerekmektedir. İşe iade davası bu şekilde açılabilir.

İşe İade Davası Açabilmenin Şartları Nelerdir?

Haklı bir neden olmaksızın veya geçerli bir sebep gösterilmeksizin iş akdi feshedilen işçinin işe iade davası açabilmesi için birtakım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. İşe iade davası şartları şu şekildedir:

1) İşe iadesini talep eden işçi dava açabilmek için öncelikle arabuluculuk yoluna başvurmalıdır. İşe iade davalarında arabulucuya başvuru zorunlu olup aynı zamanda bu bir dava şartıdır. Yani bu şart yerine getirilmeksizin açılan işe iade davaları reddedilecektir.

2) İşe iadesini talep eden işçi, İş Kanunu'na veya Basın İş Kanunu'na tabi olmalıdır. İş Kanunu veya Basın İş Kanunu haricinde, örneğin Borçlar Kanunu veya Deniz İş Kanunu kapsamında çalışan işçiler bu kapsamda işe iade şartlarından yararlanamayacaktır.

3) İşçinin işe iade davası açabilmesi için fesih tarihinde fesheden işverene ait işyerinde 30 veya daha fazla işçi çalıştırılıyor olmalıdır. Ancak aynı iş kolunda(faaliyet alanı) işverenin kendine ait birden fazla işyeri bulunmaktaysa 30 veya daha fazla işçi sayısı bakımından işverenin işyerlerindeki toplam işçi sayısını göz önünde bulundurulacaktır.

4) İşe iade davası açacak olan işçi en az 6 aylık bir kıdeme sahip olmalıdır. 6 aylık kıdemi doldurmamış olan işçiler işe iade davası açamayacaklardır. Ancak yer altı işçileri için işe iade davası açarken 6 aylık kıdem koşulu aranmamaktadır. Bu durumda yer altı işçileri 6 aylık kıdeme sahip olmasalar bile işe iade davası açabilmektedirler.

5) İşe iade davası açmak isteyen işçi belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmalıdır.

6) İşe iade davası açılabilmesi için iş sözleşmesinin işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmiş olması gerekmektedir. Yani işçi istifa, haklı fesih, işverenle anlaşma(ikale) vb. bir yolla iş akdini sonlandırması durumunda işe iade talebinde bulunamayacaktır. Burada önemle belirtmek gerekir ki işverenin elinde başka imkanlar varken doğrudan fesih yolunu kullanması durumunda da fesih geçersiz olacak ve işçi diğer şartlar da mevcutsa işe iade davası açma hakkını elde edecektir. Yine feshin geçerli nedene dayandığı yönünde ispat külfeti işverene ait olup, işverence somut olarak fesih nedeninin gerçekleştiği ispatlanmalıdır.

İşverenin bu konuyla ilgili olarak işçinin savunmasını alma gerekliliği de bulunmaktadır. Çünkü işçinin savunması alınmadan, belirsiz süreli iş sözleşmesi davranış ve verimliliği nedeniyle sona erdirilemez. İspat açısından yazılı olarak savunma alınması daha uygun olacaktır. Ayrıca işçiye, makul süre verilerek bu süre içinde savunmasını vermesi, aksi halde savunmadan vazgeçmiş sayılacağı da bildirilmelidir.

Fesih bildirimi ise işverence yazılı olarak yapılmalı ve bildirimde fesih sebebinin açık ve kesin olarak belirtilmesi gerekmektedir. Bunun amacı hem işçinin fesih nedeni hakkında tam bir bilgi sahibi olmasını sağlamak, hem de işe iade davası açılması durumunda ispat kolaylığı sağlamaktır.

7) İşe iade davası açabilmek için işveren vekili ve yardımcısı olmamak gerekmektedir. Çünkü İşletmenin bütünü sevk ve idare etme yetkisine sahip işveren vekili ve yardımcıları( örneğin genel müdür, genel müdür yardımcıları gibi kişiler) iş güvencesi kapsamında bulunmadıklarından işe iade davası açamazlar.

İşe İade Davası Hangi Mahkemede Açılmalıdır?

İşe iade davası hangi mahkeme dediğimizde işe iade davaları bakımından görevli mahkeme İş Mahkemesi’dir. İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise İş Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olacaktır.

İşe iade davası mahkeme olarak işverenin ikametgâhı sayılan yer mahkemesi (ticaret sicil kaydının bulunduğu yer mahkemesi) veya işçinin işini yaptığı işyerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Ayrıca bu düzenlemeye aykırı yetki sözleşmeleri de geçersiz sayılacaktır.

İşe İade Davası Hangi Süre İçinde Açılmalıdır?

İşe iade davası nasıl açılır; İş Kanunu m. 20/1 uyarınca işe iade davalarında işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk görüşmeleri sırasında anlaşılamaması durumunda ise son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde İş Mahkemesi’nde işe iade davası açılabilir.

İşe İadenin Sonuçları Nelerdir?

Açılan işe iade davası sonucunda, mahkeme tarafından feshin geçersizliğine karar verildiği takdirde, geçersiz fesih tarihinden kararın kesinleşmesine kadar “boşta” geçen süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer sosyal haklarının ödenmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca işe iadeye dair verilen kararda işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarı da belirlenecektir.

İşe iadeye aykırılık tazminat tutarı, işçinin işyerindeki kıdemi ve feshi gerekçesi nazara alınarak, işçinin en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında belirlenmektedir.

İşçi kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. Bu işlem genellikle noter kanalıyla gönderilen bir ihtarname aracılığıyla yapılmaktadır.

İşe İade Davasını Kazanan İşçi İşverence İşe Alınırsa Ne Olur?

İş Kanunu’nun 21. maddesine göre işe iade davasını kazanan işçi, kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmalıdır. İşçi bu süre içerisinde başvuruda bulunmazsa işverenin feshi geçerli bir feshe dönüşür ve işe başlatılmaması durumunda kendisine ödenecek olan işe iade tazminatına ve boşta geçen süre ücretine hak kazanamaz. İşveren işe iade başvurusunda bulunan işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşveren işe iade davasını kazanan işçiye 4 aya kadar boşta geçen süreler için ücret ve diğer haklarını ödemekle yükümlüdür. İşçi işe başlatılsın ya da başlatılmasın bu süreler için ücret işçiye ödenir.

İşveren işçiyi işe aldığında, iş sözleşmesinin kesintisiz devam edeceği ve bir fesih söz konusu olmayacağı için, işveren fesih sırasında ödediği tazminatları işçiden geri isteyebilir. İşe iade süreci sonrası tekrar işe alınan işçinin kıdem süreleri hesaplanırken ücreti, hesaplanmış boşta geçen 4 aylık süresi ve geçmiş çalışması birlikte değerlendirilir. Bu süre dışında kalan mahkeme süresince devam eden süre ise kıdem sürelerinde hesaplanmaz.

İşe İade Davasını Kazanan İşçi İşverence İşe Alınmazsa Ne Olur?

İş Kanunu’nun 21. maddesine göre hakkında işe iade kararı verilen işçinin başvurusu üzerine bir aylık süre içinde onu işe başlatmayan işverenin, işçiye ödemek zorunda olduğu en az dört en çok sekiz aylık ücret tutarındaki tazminata, “iş güvencesi tazminatı” denir. Ancak işverenin işe iadesi için işçinin kendisine yazılı müracaatta bulunduğu tarihten itibaren bir aylık süreyi geçirdikten sonra işçiyi işe alması durumunda da bu tazminat işçiye ödenmelidir. Bunun yanında işçiyi işe almayan işveren işçisine dört aylık boşta geçen süre ücretini de ödemek zorundadır.

İşe İade Davasını Kazanan İşçi Süresi İçinde İşverene Başvurmaz İse Ne Olur?

İşe iade davasını kazanan işçi kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunur. İşçi bu süre içerisinde başvuruda bulunmazsa işverenin feshi geçerli bir feshe dönüşür ve işe başlatılmaması durumunda kendisine ödenecek olan ücret ve tazminatlara da hak kazanamaz. İşveren işe başvuruda bulunan işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır.

Son olarak önemle belirtmek gerekir ki işe iade davasında işçinin herhangi bir hak kaybına uğramaması, menfaatlerin korunması, usul kurallarına uyulması ve davanın hızlı sonuçlanabilmesi adına davanın bir avukatla takip edilmesinde büyük fayda bulunmaktadır. İşe iade davası nasıl açılır, işe iade davası kim açabilir, işe iade davası açma süresi, işe iade davası hangi mahkeme gibi sorularınız ve hukuki yardım talepleriniz için bizlerle iletişime geçerek danışmaktan lütfen çekinmeyiniz.

[widget-129]