- Konu Başlıkları
- İşten Çıkarılan İşçi Haklarını Nasıl Elde Eder?
- İşten Çıkarılan İşçi Nereye Başvurmalı?
- İşe İade Davası ve Tazminatı
- Kıdem Tazminatı
- İhbar Tazminatı
- Fazla Mesai Alacağı
- Yıllık İzin Alacağı
- Maaş ve AGİ Alacağı
- Sözlü Olarak İşten Çıkarılan İşçi Ne Yapmalı?
İşten Çıkarılan İşçi Haklarını Nasıl Elde Eder?
İşten çıkarılan işçinin hakları, İş Kanunu'nda üzerinde önemle durulan ve bolca yer verilen bir durumdur. Nitekim 4857 sayılı İş Kanunu farklı nedenler ve yöntemlerle işten çıkarılan işçiler ile ilgili ayrı ayrı ve detaylı bir biçimde bilgi vermiştir. Bu nedenle işten çıkarılan işçinin hakları hakkında konuşmaya başlamadan önce durumu detaylı bir şekilde anlamak son derece önemlidir.
Yazımızda sizlere işten çıkarılan işçinin hakları nelerdir, işten çıkarılan işçi nereye başvurmalı, tazminatsız işten çıkarılan işçi ne yapmalı gibi soruların cevabını vereceğiz. İşten çıkarılan işçinin hakları ile ilgili daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız yazımızı incelemeye devam edin.
İşten Çıkarılan İşçi Nereye Başvurmalı?
İşten çıkarılan işçi hakları İş Kanunu ile koruma altında olsa da işçinin böyle bir durumla karşılaştığında ne yapması gerektiğini bilmesi de önemlidir. Eğer işten çıkarılma sırasında işçinin hakları verildiyse ortada herhangi bir sorun yoktur. İşçi, iş akdi feshedilirken aynı zamanda tüm haklarını aldığı yönünde bir ibraname imzalar. Ancak bu ibranamenin doğru olmayan bilgiler içermesi halinde işçinin daha sonra ödenmeyen haklarını talep etmesi mümkündür.
Buna karşılık çıkarılan işçinin haklarını alamadığı durumlarda takip etmesi gereken adımlar vardır. Bu adımların ilki zorunlu arabuluculuktur. İş Hukuku ile ilgili problemlerin büyük bir bölümü zorunlu arabuluculuk aracılığıyla çözülmektedir. İşten çıkarılan işçinin hakları da bunlardan biridir. Nitekim arabulucu ile olan görüşmeler sonuçlanmadan işçinin dava aşamasına geçmesi mümkün değildir.
Arabulucu ile yapılan görüşmeler olumsuz sonuçlandığında ise artık iş davalarına geçmek mümkündür. Bu aşamada işten çıkarılan işçinin hakları ile ilgili açabileceği farklı dava türleri vardır. İşçi, hangi hakkın ihlal edildiğini düşünüyorsa bununla ilgili iş mahkemelerine başvurabilir.
İşe İade Davası ve Tazminatı
Haksız yere işten çıkarılan işçinin hakları arasında saymamız gereken en önemli başlıklardan biri işe iade davası ve tazminatıdır. Haksız yere işten çıkarılan işçi işe iade davası açabileceği gibi işe iade tazminatı da talep edebilmektedir. Burada haksız nedenle kastettiğimiz iş akdinin hukuki açıdan geçerli hiçbir nedene dayanmaksızın feshedilmesidir.
Ancak haksız yere işten çıkarılan işçinin hakları için son derece önemli olan işe iade davası yalnızca belli şartlarda açılabilmektedir. Bunların başında işçinin 6 aylık kıdeme sahip olması zorunluluğu gelmektedir. Buna ek olarak işletmenin 30'dan az işçi çalıştırdığı durumlarda da işe iade davası açmak mümkün değildir. Son olarak bir hatırlatma daha yapmak gerekirse işe iade davası açan bir işçinin aşağıda sıralayacağımız diğer hukuki yolları dava olumsuz sonuçlanmadığı sürece kullanması mümkün değildir.
Kıdem Tazminatı
Bir işletmede minimum bir yıl boyunca çalışan bir işçinin kıdem tazminatı hakkı vardır. İşçinin, kendi kusuru olmaksızın işten çıkarıldığı ya da haklı nedenlerle iş akdini feshettiği durumlarda kıdem tazminatını alması gerekir. Dolayısıyla tazminatsız işten çıkarılan işçi ne yapmalı sorusuna cevap vermek oldukça basittir. Tazminatsız işten çıkarılan işçi 5 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde dava açarak kıdem tazminatını talep etmelidir. Ancak 5 yıl sonra kıdem tazminatı zamanaşımına uğrayacağı artık işten çıkarılan işçinin hakları arasında sayılamaz.
İhbar Tazminatı
İşverenin bir işçiyi işten çıkarması için belirlenen fesih ihbar süreleri vardır. Fesih ihbar süresi, işçiye iş akdinin sonlandırılacağı tarihi önceden bildirmek anlamına gelir. Fesih ihbar süresinde işçinin mesai saatleri içerisinde 2 saat iş arama hakkı vardır.
Buna karşılık işveren, hizmet süresiyle orantılı bir şekilde ihbar tazminatı tutarı ödeyerek de iş akdini sonlandırabilir. Bu durum işten çıkarılan işçinin hakları açısından bir aykırılık teşkil etmez. İhbar tazminatı; 6 aydan az hizmet süresi için 2 haftalık, 6 aydan 1,5 yıla kadarki hizmet süresi içinse 4 haftalık ücret demektir. Buna ek olarak 1.5 ile 3 yıl arasında çalışma süresi 6 haftalık, 3 yıldan fazla çalışma süresi ise 8 haftalık ücrete karşılık gelir.
Fazla Mesai Alacağı
İşten çıkarılan işçinin hakları arasında saymamız gereken başlıklardan bir diğeri de fazla mesai alacaklarıdır. Haftada 45 saatin üzerindeki çalışma süreleri fazla mesai olarak sayılmaktadır. İşçinin fazla mesai yaptığı durumlarda işveren, normal ücretine ek olarak fazla mesai ücreti de ödemek zorundadır. Aynı şekilde işten çıkarılan işçi de fazla mesai alacaklarının kendisine ödenmesi için talepte bulunabilir.
Yıllık İzin Alacağı
Çalışma süresi itibariyle bir yılı dolduran tüm işçilerin yıllık izin hakkı vardır. İşçinin ücret almaya devam ettiği yıllık izin süresinin paraya çevrilemeyeceğini vurgulamak gerekir. Ancak bunun bir istisnası vardır. İşten çıkarılan işçinin hakları arasında kullanmadığı yıllık izinler de bulunmaktadır. Ama işten ayrıldığı için artık bu izinleri kullanmasının imkanı yoktur. Bu noktada kullanılmayan yıllık izinleri, işçinin aylık ücreti üzerinden hesaplayarak paraya çevirmek ve işçi alacağı davasıyla işverenden talep etmek mümkündür.
Maaş ve AGİ Alacağı
İşten çıkarılan işçinin hakları açısından hiç kuşkusuz en önemli başlıklardan biri maaş alacağıdır. İşçinin işten çıkarılma sürecinde, çalıştığı tüm günlerin ücretini alması gerekir. Aynı şekilde Asgari Geçim İndirimi söz konusu olduğunda da işçinin 5 yıllık geriye dönük ödenmemiş AGİ ücretlerinin tamamını talep etme hakkı vardır.
Sözlü Olarak İşten Çıkarılan İşçi Ne Yapmalı?
İş Hukuku'nda ispatın son derece önemli bir role sahip olduğunu vurgulamak gerekir. Dolayısıyla sözlü olarak işten çıkarılan işçi ne yapmalı sorusuna da aynı cevabı vermek mümkündür. İşçinin ilk önce yazılı bir bildirim talep etmesi en iyisidir. Buna rağmen işverenin yazılı bir bildirim vermeye yanaşmadığı durumlarda e-mail ve faks gibi yazışmalar üzerinden irtibat kurmak tercih edilebilir. Ayrıca noter üzerinden ihtar çekmek de zorunlu olmasa bile oldukça etkili bir yöntemdir. İhtar metninde işten çıkarıldığınız tarihi, sözlü bildirimin kim tarafından yapıldığı gibi bilgileri net bir biçimde belirtmeniz ve haklarınızı talep etmeniz arabulucu ve dava sürecinde işinizi kolaylaştıracaktır.
Yazımızda işten çıkarılan işçinin hakları nelerdir, işten çıkarılan işçi nereye başvurmalı, tazminatsız işten çıkarılan işçi ne yapmalı, sözlü olarak işten çıkarılan işçi ne yapmalı gibi sorulara yanıt verdik. İşten çıkarılan işçinin hakları hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
[widget-129]
