- Konu Başlıkları
- Velayet Davası Nedir? Velayet Davası Nasıl Açılır?
- Evlilik Birliği Devam Ederken Velayet Nasıl Kullanılır?
- Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuğun Velayeti Kime Aittir?
- Evlilik Birliği Sona Erdiğinde Velayet Kime Ait Olacaktır?
- Velayet Değişikliği Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?
- Velayetin Kimde Kalacağı Neye Göre Belirlenir?
- Boşanma Davası Devam Ederken Ayrıca Velayet Davası Açmak Gerekir Mi?
- Velayetin Değiştirilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılmalıdır?
- Velayetin Değiştirilmesi Davası Hangi Süre İçinde Açılmalıdır?
- Velayet Davasında Çocuğun Görüşü Alınır Mı?
- Velayet Hakkında Verilen Karar Diğer Çocukları Etkiler Mi?
- Boşanmada Kusurlu Olan Tarafa Velayet Verilebilir Mi?
- Velayet Hakkı Hangi Hallede Sonlanır Veya Kaldırılır?
- Velayetin Değiştirilmesinin Sonuçları Nelerdir?
- Velayet Davası Sonunda Verilen Karar Kesin Midir?
Velayet Davası Nedir? Velayet Davası Nasıl Açılır?
Velayet davası, çocuğun velayeti kendisinde olmayan eşin diğer eşe karşı açtığı bir aile hukuku davası türüdür. Bu dava ile velayetin değiştirilmesi hususu gündeme gelmekte, velayetin anneden babaya verilmesi ya da babadan anneye verilmesi söz konusu olabilmektedir. Bu dava ile velayet değişikliği talep edilmekte ve yalnızca birtakım şartların meydana gelmesiyle velayet değişikliğine karar verilebilmektedir.
Velayet davası nedir, velayet davası nasıl açılır, velayet davası yetkili mahkeme hangisidir, velayet davasında çocuğun dinlenmesi nasıl olur, evlilik birliği devam ederken velayet nasıl kullanılır, evlilik dışında doğan çocuğun velayeti kime aittir, velayet değişikliği davası nasıl açılır gibi soruların cevapları yazımızda...
Evlilik Birliği Devam Ederken Velayet Nasıl Kullanılır?
Türk Medeni Kanunu madde 335 ve devamı hükümleri uyarınca ergin olmayan çocuk, anne ve babasının velayeti altındadır. Evlilik devam ettiği sürece anne ve baba velayeti birlikte kullanır. Yasal bir sebep olmadıkça velayetin ana ve babadan alınması mümkün değildir.
Velayet, ana ve babadan birinin ölümü halinde ise sağ kalana ait olacaktır. Evlilik birliği devam ederken velayet nasıl kullanılır sorusunun cevabı budur.
Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuğun Velayeti Kime Aittir?
Evlilik dışında doğan çocuğun velayeti kime aittir sorusu da oldukça merak edilmektedir. Çocuk dünyaya geldiğinde ana ve baba evli değilse velayet anaya aittir. Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa hâkim, çocuğun menfaatine göre, vasi atayabilmekte veya velayeti babaya verebilmektedir.
Evlilik Birliği Sona Erdiğinde Velayet Kime Ait Olacaktır?
Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hali gerçekleşmişse velayet, çocuk kendisine bırakılan tarafa aittir. Bu durumda kendisine çocuğun velayeti verilen eş; çocuğun kişiliğine ilişkin hak ve ödevleri, özellikle çocuğun bakımı, koruyup gözetilmesi, geçiminin sağlaması, yetiştirilmesi ve eğitim alması gibi konularda yükümlü olacaktır.
Her ne kadar ortak velayete ilişkin bir düzenlemeye henüz kanunlarımızda yer verilmemişse de; tarafı olunan ve ülkemizde de usulüne uygun şekilde yürürlüğe giren milletlerarası anlaşmalar uyarınca, şartları varsa evlilik birliği sona erdiğinde de ana ve babanın velayeti ortak kullanması mümkündür.
Velayet Değişikliği Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?
Velayet değişikliği davası nasıl açılır? Öncelikle velayetin değiştirilmesi davasının açılabilmesi için velayetin daha önce anne veya babadan birine verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bu değişikliği talep edebilmek için çocuğun veya velayet hakkına sahip tarafın durumunda sürekli ve esaslı bir değişiklik meydana gelmeli ve bu değişiklik dolayısıyla çocuğun menfaati zedelenmiş olmalıdır. Türk Medeni Kanunu m. 183’te de çocuğun menfaatini zedeleyebilecek ve velayet değişikliğine sebep olabilecek durumlar sayılmıştır.
Madde hükmüne göre;
- Velayete sahip olan ana veya babanın başkasıyla evlenmesi (bu durum çocuğun menfaatini olumsuz etkilemiyorsa velayet yeniden evlenen ana veya babada kalmaya devam etmektedir.)
- Velayet hakkına sahip eşin ölmesi
- Velayet hakkına sahip eşin başka bir yere gitmesi
gibi velayet değişikliğini zorunlu kılabilecek durumlarda eşlerden birinin istemi üzerine velayetin değiştirilmesi söz konusu olabilmektedir. Kanunda sayılmış olunan bu sebepler sınırlı sayıda değildir. Yani bu sebepler dışında da çocuğun menfaatinin gerektirdiği hallerde velayetin değiştirilmesine karar verilebilmektedir. Ayrıca kanunda sayılan bu hallerden biri olsa dahi çocuğun menfaati velayetin değiştirilmesini gerektirmiyorsa hâkim velayet değişikliği talebini reddedebilmektedir. Velayet değişikliği davası açmak için avukat desteği şarttır.
Velayetin Kimde Kalacağı Neye Göre Belirlenir?
Velayet davası ya da boşanma davalarının çoğunda her eş çocuğun velayetinin kendisinde kalmasını istemekte ve bu konuda uzlaşamamaktadır. Bu durumda eşler uzlaşmış olsa dahi çocuğun velayeti konusundaki nihai kararı hâkim verecektir. Hâkim velayet hakkının kimde kalacağını belirlerken çocuğun menfaatini ve çıkarlarını gözetilerek karar vermektedir.
Uygulamada genellikle 0-4 yaş aralığındaki çocuklar anne bakımına muhtaç olarak kabul edilmekte ve bu sebeple bu yaş aralığındaki çocukların velayeti anneye verilmektedir. Bu yaş aralığındaki çocukların velayetine karar verilirken annenin işinin, evinin, kazandığı miktarın ve hatta yaşam tarzının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Yargıtay da istikrarlı olarak verdiği kararlarda, bu yaşlardaki çocukların velayetinin anneye bırakılmasını hükme bağlamaktadır.
Yine 4-7 yaş aralığında da anne bakımına olan ihtiyacın devam etmesi söz konusu olduğundan genellikle çocuğun velayeti anneye verilmektedir. Ancak annenin çocuğun sağlığına zarar vermesi, çocuğa bakmaktan aciz olması gibi durumlar söz konusu olduğunda bu yaş aralığında çocuğun velayeti anneden alınarak babaya verilebilir. Burada hâkim, çocuğun menfaatini dikkate alarak bir karar vermektedir.
6-12 yaş aralığındaki yani okul çağındaki çocuklar için ise hâkim okul çağındaki çocuğun yararını ve geleceğini gözetecektir. Bu bakımdan hangi eşin çocuğa daha iyi bir eğitim ve gelecek sağlayabileceği hâkim tarafından dikkate alınacak ve ona göre karar verilecektir. Velayet davası bu hususlara göre ilerleyecektir.
12 yaş ve üzeri dönemlerde ise, çocuk belirli bir olgunluğa eriştiği ve kendi isteklerini ifade edebildiği için velayet konusundaki görüşlerinin alınması gerekmektedir. Ayrıca ülkemizin de taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ile 12 yaşını tamamlamış çocukların velayeti hakkında karar verilmesinden önce, mahkemenin bu çocukları dinlemesi gerektiği kabul edilmiştir. Velayet davasında çocuğun dinlenmesi önemlidir.
Boşanma Davası Devam Ederken Ayrıca Velayet Davası Açmak Gerekir Mi?
Tarafların müşterek çocuğu varsa boşanma davası devam ederken velayet konusu da karara bağlanacaktır. Boşanma davasına bakan mahkeme bu konuda da bir karar vereceğinden ayrıca bir velayet davası açmaya gerek yoktur.
Velayetin Değiştirilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılmalıdır?
Velayetin değiştirilmesi davası bakımından görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Taraflardan velayetin değiştirilmesi davası açmak isteyen Aile Mahkemesi'ne başvurmalıdır.
Velayet davaları bakımından kesin bir yetki kuralı olmadığından yetkili mahkeme, çocuğun ikametgâhının bulunduğu yer Aile Mahkemesi veya davalının yerleşim yeri Aile Mahkemesi olabilmektedir.
Velayetin Değiştirilmesi Davası Hangi Süre İçinde Açılmalıdır?
Velayet değişikliği davası açabilmek için öngörülmüş bir süre olmayıp, velayet altındaki çocuğun menfaatinin zedelendiği bir durum olması halinde herhangi bir süreye tabi olunmaksızın velayet davası açılabilmektedir.
Velayet Davasında Çocuğun Görüşü Alınır Mı?
Açılan velayet davalarında veya boşanma davasında verilecek velayet kararı için hâkim, belli yaşın üstündeki çocukların velayetini düzenlerken çocuğu dinlemeli ve velayet konusundaki görüşünü sormalıdır. Yargıtay uygulamasına göre de çocuğun idrak yaşı, 8 yaş veya üstüdür. 8 yaşından itibaren yaşıyla uygun olarak da hareket eden çocukların görüşü alınmadan velayetin düzenlenmesi, değiştirilmesi veya kaldırılması mümkün değildir. Ayrıca yaşı ile uyumlu olarak hal ve davranışlarda bulunan çocuğa mahkeme hangi taraf ile kalmak istediğini de soracaktır.
Mahkeme eğer yaşı küçük bir çocuğu dinleyecek ise çocuğun dinlenecek olduğu duruşmada çocuğun pedagog eşliğinde de dinlenmesine karar verilmelidir. Uygulamada da küçük çocukların dinlenmesi pedagog eşliğinde yapılmaktadır.
Son olarak belirtmek gerekir ki çocuğun görüşünün değerlendirmesi hâkim tarafından yapılacak ve bu konudaki son kararı hâkim verecektir. Yani mahkeme çocuğun verdiği cevabı dikkate alacaktır ancak karar vermek için tek başına çocuğun beyanı yeterli olmayacaktır.
Velayet Hakkında Verilen Karar Diğer Çocukları Etkiler Mi?
Velayet davası kararında aksi belirtilmedikçe, velayetin kaldırılması mevcut ve doğacak bütün çocukları kapsamaktadır. Mahkeme, bir çocuk ile ilgili velayet hakkının kaldırılmasına karar verirken, velayetin kaldırılması gerekmeyen diğer çocuklar hakkında da velayetin kaldırılmasına yer olmadığına karar vermelidir, aksi takdirde diğer çocuklar açısından da velayet kaldırılmış olacaktır.
Boşanmada Kusurlu Olan Tarafa Velayet Verilebilir Mi?
Boşanma davası bakımından hangi eşin kusurlu olduğu çocuğun velayeti hakkındaki karar bakımından doğrudan etkili olmamaktadır. Çünkü velayete ilişkin karar verilirken mahkeme öncelikle çocuğun menfaatini dikkate almaktadır. Ancak bazı durumlarda eşlerden birinin kusuru duruma göre çocuğun menfaatini de etkileyecek boyuta ulaşabilmektedir.
Velayet Hakkı Hangi Hallede Sonlanır Veya Kaldırılır?
Velayet hakkı çocuk reşit olduğu takdirde kendiliğinden sona ermektedir. Velayet hakkına sahip anne veya babadan birinin ölmesi halinde de velayet yine kendiliğinden sona erecek ve velayet hakkı, sağ kalan diğer ebeveynin olacaktır.
Ayrıca hâkim ana veya babanın velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi, çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklaması gibi hallerde velayet hakkının kaldırılmasına karar verebilmektedir.
Eğer ana ve babanın her ikisinden velayet kaldırılırsa hâkim kararı ile çocuğa bir vasi atanacaktır.
Velayetin Değiştirilmesinin Sonuçları Nelerdir?
Velayetin değiştirilmesi davası sonucunda velayetin değiştirilmesi talebi kabul edilirse velayet, hükümle birlikte velayet hakkını alan ebeveyne geçecektir. Velayet hakkı kaldırılan ebeveynle ilgili ise mahkemece kişisel ilişki kuracaktır. Yani mahkeme velayet hakkını yitiren ebeveyn ile çocuk arasında kişisel ilişki günleri belirleyecektir.
Bunun yanında velayeti yitiren eşin velayeti alan ebeveyne çocuk adına iştirak nafakası ödemesi yönünde de bir hüküm kurulacaktır. Çünkü her iki ebeveyn de çocukların eğitim, sağlık, beslenme gibi giderlerine ekonomik güçleri oranında katılmakla mükelleftir.
Velayet Davası Sonunda Verilen Karar Kesin Midir?
Velayet hakkı nafakada olduğu gibi mahkemenin vermiş olduğu kesin hüküm içeren bir karar değildir. Değişen hayat koşulları, velayet hakkı alan tarafın çocuğun menfaatine göre hareket etmemesi gibi birçok faktör sebebiyle velayeti almak isteyen taraf tekrardan velayetin değiştirilmesi davası açabilmektedir.
Yukarıda açıkladığımız üzere velayet davası sürecinde tarafların, çocuğun menfaati bakımından velayetin kendisinde bırakılması gerektiği yönünde bir kanaat oluşturması gerekmektedir. Mahkeme nezdinde bu kanaatin oluşturulması ve sonrasında da velayet hakkının devamının sağlanabilmesi için uzman bir avukat tarafından temsil edilmeniz sizin lehinize sonuçlar doğuracağı gibi aleyhinize olan durumları da asgari düzeyde tutmanızı sağlayacaktır. Velayet davası nasıl açılır, velayet davası yetkili mahkeme hangisidir, velayet davasında çocuğun dinlenmesi nasıl olur, evlilik birliği devam ederken velayet nasıl kullanılır, evlilik dışında doğan çocuğun velayeti kime aittir, velayet değişikliği davası nasıl açılır gibi sorularınız ve hukuki yardım talepleriniz için bizlerle iletişime geçerek danışmaktan lütfen çekinmeyiniz.
[widget-129]
