- Konu Başlıkları
- İddianame Nedir ve Kim Tarafından Düzenlenir?
- Şüpheli Hakkında İddianame Düzenlenebilmesi İçin Ne Gerekmektedir?
- Yeterli Şüphe Nedir ve Şüphenin Yeterli Olup Olmadığını Kim Tayin Eder?
- İddianamenin Hazırlanması İçin Gerekli Şartlar Oluşmadığında Ne Olacaktır?
- İddianame Hangi Makama Düzenlenir?
- İddianamede Yer Alması Gereken Hususlar Nelerdir?
- İddianame Düzenlenebilmesi İçin Şüphelinin Savunmasının Alınması Zorunlu Mudur?
- İddianame Ne Kadar Sürede Hazırlanır?
- İddianameye İtiraz Mümkün Müdür?
- Hazırlanan İddianame Mahkeme Tarafından Kabul Edilmek Zorunda Mıdır?
- İddianamenin İadesi Sebepleri Nelerdir?
- Mahkeme İddianameyi Hangi Süre İçinde İade Etmelidir ve Etmezse Ne Olur?
- Mahkemenin İddianameyi İade Edemeyeceği Bir Durum Var Mıdır?
- İddianamenin İadesi Kararına İtiraz Mümkün Müdür?
- Savcılık İddianamenin İadesi Kararına İtiraz Etmediği veya Etmesine Rağmen İtirazın Reddedildiği Halde Ne Yapacaktır?
- İddianamenin Kabulü Kararına Karşı Başvurulabilecek Bir Kanun Yolu Var Mıdır?
- İddianamenin Kabulü Kararından Sonra Mahkeme Ne Yapacaktır?
İddianame Nedir ve Kim Tarafından Düzenlenir?
İddianame nedir sorusuyla başlayacak olursak; İddianame, soruşturma yapılarak elde edilen delillerden suç işlendiği kanaatine varan Cumhuriyet Savcılığı tarafından, şüpheli hakkında ceza davası açmak üzere hazırlanan rapordur.
İddianame nasıl düzenlenir, iddianame kim tarafından düzenlenir, iddianame hangi makama düzenlenir, iddianameye itiraz edilir mi ve iddianame kabul süresi ne kadardır sorularının yanıtı yazımızda…
Şüpheli Hakkında İddianame Düzenlenebilmesi İçin Ne Gerekmektedir?
Şüpheli hakkında iddianame düzenlenebilmesi için soruşturma aşamasında toplanan delillere göre suçun işlendiğine dair yeterli şüphe bulunması gerekir. Suçun işlendiği izlenimini veren başlangıç şüphesi yani basit şüphe yeterli suç şüphesine dönüşmüş olmalıdır. Bunun dışında iddianamenin düzenlenebilmesi için:
- Fiilin belli olması,
- Failin belli olması ve
- Dava şatlarının gerçekleşmiş olması gerekmektedir. İddianame düzenlemek için bu şartlar gerekir.
Yeterli Şüphe Nedir ve Şüphenin Yeterli Olup Olmadığını Kim Tayin Eder?
İddianame düzenlemek için yeterli şüphe gerekir. “Yeterli şüphe”, şüphelinin ceza yargılaması neticesinde mahkum olma ihtimalinin beraat etme ihtimalinden yüksek olmasıdır. Soruşturma sonucunda elde edilen delilleri değerlendirerek kamu davası açmayı gerektirir nitelikte “yeterli şüphe” olup olmadığını Cumhuriyet savcısı takdir edecektir.
İddianamenin Hazırlanması İçin Gerekli Şartlar Oluşmadığında Ne Olacaktır?
İddianame nasıl düzenlenir sorusuna yanıt vermeden önce iddianame hazırlamak için bazı şartlar gerektiğini söyleyelim. İddianamenin düzenlenmesi için gerekli olan şartlardan birinin olmadığı durumda Savcı tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilecektir. Kovuşturmaya yer olmadığı kararına aynı zamanda takipsizlik kararı da denilmektedir.
İddianame Hangi Makama Düzenlenir?
İddianame hangi makama düzenlenir; iddianame, görevli ve yetkili mahkemeye hitaben düzenlenmektedir. Bu durumda görevli ve yetkili mahkeme suça göre belirlenecektir.
İddianamede Yer Alması Gereken Hususlar Nelerdir?
Ceza Muhakemesi Kanunu m. 170 düzenlemesinde iddianamede bulunması gerekenler sayılmıştır. İddianamede neler yer alır dediğimizde iddianamede şu hususlar yer almaktadır:
- Şüphelinin kimliği
- Müdafi (avukatı)
- Maktul, mağdur veya suçtan zarar gören kişilerin kimliği
- Mağdurun veya suçtan zarar görenin vekili veya kanuni temsilcisi
- İhbarda bulunan kişinin kimliği (açıklanmasında mahsur yoksa)
- Şikayette bulunan kişinin kimliği
- Şikayet tarihi
- Faile isnat edilen suç ve uygulanması gereken mevzuat hükümleri
- İsnat edilen suçun işlendiği yer, tarih ve zamanına ilişkin bilgiler
- İsnat edilen suça ilişkin deliller
- Şüphelinin tutukluluk durumu, tutuklu ise gözaltı ve tutuklamaya ilişkin tarih bilgileri ve süreleri
CMK m. 170’te sayılan bu hususlar iddianamede bulunması gereken hususlar ise de bu zorunluluk, mevcut olanlar bakımından anlaşılmalıdır. Bu anlamda örneğin, müdafi yoksa bu bilginin iddianamede bulunması da gerekmemektedir.
Bunun haricinde şüpheliye isnat edilen suçu oluşturan olaylar halihazırdaki delilleri ile ilişkili şekilde izah edilir. Ayrıca iddianamenin sonuç kısmında şüpheli aleyhine olan durumların yanında lehine olan durumlara da yer verilmelidir. Nihayetinde uygulanması talep edilen ceza ve güvenlik tedbirine de yer verilmelidir.
İddianame Düzenlenebilmesi İçin Şüphelinin Savunmasının Alınması Zorunlu Mudur?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda, iddianame düzenlemek için şüphelinin savunmasının alınmasını zorunlu kılan açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle şüphelinin savunması alınmadan da iddianame düzenlenebileceği Yargıtay tarafından kabul edilmektedir. Bununla birlikte Yargıtay, somut olayda şüphelinin savunmasının alınması olayın özelliklerine göre zorunluysa veya savunmayı almak noktasında herhangi fiili bir engel yoksa savunmanın alınarak iddianame tanzim edilmesi gerektiği görüşündedir. Bu durumda kendisine ulaşılamayan şüpheli hakkında, toplanan deliller kamu davası açılması için “yeterli şüphe” oluşturuyorsa, Cumhuriyet savcısı ifade alma işlemini gerçekleştirmeden de iddianame düzenleyebilecektir.
İddianame Ne Kadar Sürede Hazırlanır?
Suç tipi, olayın yaşanış şekli, savcılığın yoğunluğu, delillerin elde edilmesi, fail ve mağdurlara ulaşılması, adli takvim vs. gibi birçok unsur iddianamenin hazırlanma süresinde artırıcı veya azaltıcı rol oynayabilmektedir. Bu nedenle iddianameye konu olayın meydana gelmesinin ardından aynı hafta içerisinde iddianamenin hazırlandığı görülebildiği gibi olayın meydana gelmesinin ardından 2 yıl geçmesine rağmen iddianamenin hazırlanmadığı durumlar da bulunmaktadır. Ancak delilere ve faillere ulaşılmasında anormal bir zorluk bulunmayan olaylar için iddianamenin hazırlanma süresi 3-4 ayı geçmemektedir.
İddianameye İtiraz Mümkün Müdür?
İddianameye itiraz imkanı söz konusu değildir. Ancak iddianamenin iadesine Savcının itiraz etme imkanı bulunmaktadır. Bunun haricinde şüpheli, müdafi, katılan vs. iddianameye itiraz etme imkanına sahip değildir.
Hazırlanan İddianame Mahkeme Tarafından Kabul Edilmek Zorunda Mıdır?
Görevli ve yetkili mahkemeye hitaben hazırlanan iddianame mahkeme tarafından kabul veya iade edilir. Bu konuda mahkemenin iddianameyi iade edebileceğini haller kanunda sayılmıştır. İddianame kabul süresi bu durumda değişmektedir.
İddianamenin İadesi Sebepleri Nelerdir?
İddianamenin iadesi sebepleri CMK m. 174’te sayılmıştır. Buna göre iddianamenin mahkemece Cumhuriyet Başsavcılığına iadesine karar verileceği haller şu şekildedir:
- İddianamenin CMK m. 170’e aykırı olarak düzenlenmesi, (yukarıda sayılan ve iddianamede yer alması gereken hususların iddianamede yer almaması)
- İddianamenin suçun sübûtuna doğrudan etki edecek mevcut bir delil toplanmadan düzenlenmesi,
- İddianamenin, ön ödemeye veya uzlaştırmaya ya da seri muhakeme usulüne tâbi solduğu soruşturma dosyasından açıkça anlaşılan işlerde ön ödeme veya uzlaştırma ya da seri muhakeme usulü uygulanmaksızın düzenlenmesi
- İddianamenin, soruşturma veya kovuşturma yapılması izne veya talebe bağlı olan suçlarda izin alınmaksızın veya talep olmaksızın düzenlenmesi
Mahkeme İddianameyi Hangi Süre İçinde İade Etmelidir ve Etmezse Ne Olur?
İddianamenin iadesi, iddianamenin ve soruşturma evrakının verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde soruşturma evresine ilişkin bütün belgeler incelendikten sonra gerçekleştirilmelidir. Bu süre sonunda iade edilmeyen iddianame kabul edilmiş sayılır. Bu 15 günlük süre içerisinde iade edilmeyen iddianamenin süre dolduktan sonra iadesi mümkün değildir. Yani iade sürenin geçmesiyle artık mahkemenin iade yetkisi ortadan kalkar ve iddianame kabul edilmiş sayılır.
Mahkemenin İddianameyi İade Edemeyeceği Bir Durum Var Mıdır?
İddianamenin iade edilemeyeceği bazı haller vardır. Bu haller şu şekildedir:
- Suçun hukuki nitelendirilmesinden ötürü iddianame iade edilemez. Bu tür durumlarda sanığa ek savunma hakkı verilir.
- İddianamenin sunulmasından sonra 15 gün içerisinde iade edilmeyen iddianame bir daha iade edilemez.
- Suçun niteliği değiştikten sonra görevsizlik (asliye ceza – ağır ceza) sorunu çıksa dahi iddianame iade edilemez.
- Yargıtay uygulamasında mahkemenin yetkisizlikten ötürü iddianameyi iade edemeyeceği kararları yer alır. Görev ve yetkiye ilişkin iddianamenin iadesi haricinde mahkeme sonradan kendisi karar verebilecektir.
İddianamenin İadesi Kararına İtiraz Mümkün Müdür?
Cumhuriyet savcısı, mahkemenin verdiği iddianamenin iadesi kararına itiraz etme yetkisine sahiptir. İddianamenin iadesi kararına itiraz eden Savcılığın itirazı reddedildiğinde, Savcılık tarafından iade kararına karşı kanun yararına bozma yoluna da gidilebilmektedir.
Savcılık İddianamenin İadesi Kararına İtiraz Etmediği veya Etmesine Rağmen İtirazın Reddedildiği Halde Ne Yapacaktır?
Savcı iddianamenin iadesine itiraz etmemişse veya etmesine rağmen itirazı reddedilmişse; iddianamenin iadesi kararında gösterilen eksikleri tamamladıktan veya hatalı noktaları düzelttikten sonra, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesini gerektiren bir durumun bulunmaması halinde, yeniden iddianame düzenleyerek dosyayı mahkemeye gönderecektir.
İddianamenin Kabulü Kararına Karşı Başvurulabilecek Bir Kanun Yolu Var Mıdır?
İddianamenin iadesi kararına karşı Cumhuriyet Savcısı’nın itiraz edebileceği bir düzenleme getirilmiş olunmasına rağmen, iddianamenin kabulü kararına karşı öngörülmüş herhangi bir kanun yolu bulunmamaktadır. Bu nedenle iddianamenin kabulü kararı kesindir. Ancak bununla birlikte sanık veya müştekinin avukatı da iddianame mahkemeye verildikten sonra bir dilekçeyle iddianamenin iadesini talep edebilmektedir.
İddianamenin Kabulü Kararından Sonra Mahkeme Ne Yapacaktır?
Mahkeme iddianamenin kabulü sonrası duruşma günü belirler ve duruşmada hazır bulunması gereken kişilere davet gönderir. Müdafi yani sanığın avukatı da sanıkla birlikte davet edilir. Çağrı kâğıdının tebliğ edilmesi ile duruşma tarihi arasında en az 1 ay olacağı kanun ile sabittir.
İddianame nedir, iddianame nasıl düzenlenir ve iddianame nasıl yazılır konularında bilgi almak için avukatlarımıza ulaşabilirsiniz. İddianame hangi makama düzenlenir, iddianameye itiraz etmek mümkün mü, iddianamenin hazırlanma süresi ne kadardır gibi aklınıza takılan tüm konulara yanıt bulabilirsiniz.
[widget-129]
