- Konu Başlıkları
- İşçinin Maaşı Değiştirilebilir Mi?
- İşçinin Maaşının Artırılması Mümkün Müdür?
- İşçinin Maaşının Düşürülmesi Mümkün Müdür?
- İşçinin Maaşının İşverence Tek Taraflı Olarak Düşürülmesi Mümkün Müdür?
- İşçinin Maaşının Düşürülmesi Hangi Durumda Mümkündür?
- İşçinin Konumunun (İşyerindeki Mertebesinin) Düşürülmesi Suretiyle Maaşının Düşürülmesi Mümkün Müdür?
- İşverenin İşçinin Maaşını Düşürmek için İşçiyi Ücretsiz İzne Çıkarması Mümkün Müdür?
- İşçinin Çalışma Saatlerinin Azaltılarak Maaşının Düşürülmesi Mümkün Müdür?
- İşveren İşçinin Maaşından Ceza Kesintisi Yapabilir Mi?
- İşçiye Sağlanan Yardımların Düşürülmesi Veya Kaldırılması Mümkün Müdür?
- Maaşı Azaltılan İşçi Ne Yapabilir?
İşçinin Maaşı Değiştirilebilir Mi?
İşçinin maaşının değiştirilmesi; işverenin ekonomik durumunun veya işyerindeki çalışma koşullarının değişmesi gibi hallerde mümkündür. Yani bu gibi durumlara bağlı olarak işçinin maaşında değişikliğe gidilebilir, artırma veya azaltma yapılabilir. Ancak bu değişiklik işçinin aleyhine olduğunda, değişikliğin yapılabilmesi için işverenin tek taraflı iradesi yeterli olmamakta, birtakım şartların varlığı aranmaktadır.
İşçinin Maaşının Artırılması Mümkün Müdür?
İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinde işçi lehine yapılan değişiklikler herhangi bir sorun teşkil etmemekte ve işçi yararına olması sebebiyle uygulamaya geçirilmektedir. İşçinin maaşında yapılan artırım da işçi lehine bir uygulama olduğundan bu konuda genellikle herhangi bir sorun çıkmamaktadır. Ancak işçinin maaşında yapılacak olan artırım için işçinin diğer haklarına kısıtlama getirilerek işçinin çalışma koşulları değiştiriliyor ise, bu durumda işçi aleyhine işi sözleşmesinde esaslı bir değişiklik yapılmış olunacağından işçinin yazılı onayı alınmalıdır. Özetle yapılan değişiklik işçi lehine olduğunda bir problem çıkmamakla birlikte, yapılan değişiklik işçinin aleyhine olduğunda maaşın tek taraflı artırılması da mümkün olmamaktadır.
İşçinin Maaşının Düşürülmesi Mümkün Müdür?
İşçinin maaşının düşürülmesi ancak ve ancak işçi ve işverenin bu konuda iradelerinin uyuşması ve bu iradelerini açık bir şekilde yazılı olarak beyan etmeleri ile mümkündür. Bu şekilde işçinin maaşı düşürülecekken çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılması için aranan şartlara uyulmalıdır. Yani işverence, işçiye bu değişikliği kabul edip etmediğine dair beyanını belirtmesi için 6 günlük süre tanınmalıdır. Bu durumda işçinin 6 gün boyunca sessiz kalması, değişiklik karşısında susması ya da bu değişiklik neticesinde ortaya çıkan koşullarda çalışmaya devam etmesi, işçinin değişiklik yapılması yönünde açık ve anlaşılır bir iradesi olduğu anlamında gelmemektedir. Bu nedenle bu gibi durumlarda maaşta yapılan değişiklik geçersiz olmaktadır.
İşçinin Maaşının İşverence Tek Taraflı Olarak Düşürülmesi Mümkün Müdür?
İşçinin maaşının, işçi rızası olmaksızın işverence tek taraflı olarak düşürülmesi mümkün değildir. Hatta işçinin uzun bir süre eksik maaş ödemesi ile çalışması halinde dahi bu durumun çalışma koşullarındaki esaslı bir değişiklik olduğu ve işçinin eksik maaşla çalışmasının iyi niyet kurallarına aykırı olduğu yönünde Yargıtay kararları bulunmaktadır. Yani işverenin yapmış olduğu tek taraflı değişikliğe işçi uzunca bir süre ses çıkarmasa dahi bu durum işçinin rızasının olduğu anlamına gelmemekte ve işverenin tek taraflı olarak işçinin maaşında azaltmaya gitmesi hukuka aykırı olmaktadır.
İşçinin Maaşının Düşürülmesi Hangi Durumda Mümkündür?
İş Kanunu m. 22/2 uyarınca, sözleşmenin taraflarının yani işçi ile işverenin aralarında anlaşarak çalışma koşullarını değiştirmeleri her zaman mümkündür. Bu konuda tarafların karşılıklı ve birbirine uygun olan iradelerinin açık ve anlaşılır olması gerekmektedir. İşçinin maaşının düşürülmesi de çalışma koşullarında yapılan esaslı bir değişiklik olduğundan, bu durum işverence işçiye öneri olarak sunulmalıdır. İşçi bu öneriyi 6 iş günü içerisinde yazılı olarak kabul ettiğini bildirmelidir. Ancak bu takdirde, sözleşme yoluyla işçinin maaşının düşürülmesi mümkündür. Aksi halde yani işveren öneriyi reddettiği veya 6 iş günü boyunca kabul etmediği takdirde işçinin çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılması suretiyle maaşının düşürülmesi mümkün değildir.
İşçinin Konumunun (İşyerindeki Mertebesinin) Düşürülmesi Suretiyle Maaşının Düşürülmesi Mümkün Müdür?
Yargıtay kararları doğrultusunda işçinin işyerindeki konumunun yani mertebesinin değiştirilmesi suretiyle maaşında azaltma yapılması mümkün değildir. Buna göre mertebesi düşürülen işçinin maaşında azaltma yapılmaması gerekmektedir. Ancak işçiye önceki makamı sebebiyle ayrıca bir tazminat ödeniyor ise, işçinin konumu düşürüldüğünde artık bu tazminatın ödenmemesi mümkündür. Çünkü bu durumda azaltılan miktar işçinin maaşı değil, konumu sebebiyle işçiye ödenen ek miktardır.
İşverenin İşçinin Maaşını Düşürmek için İşçiyi Ücretsiz İzne Çıkarması Mümkün Müdür?
İşverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarması iş sözleşmesindeki esaslı bir değişikliktir. Bu nedenle işçi ücretsiz izne çıkarılacakken işçinin rızası alınmalıdır. İşçinin rızasının alınması ve işçi tarafından 6 iş günü içerisinde açıkça bu değişikliğin kabul edilmemesi yahut reddedilmemesi halinde bu durum işçiyi bağlamayacaktır. Kendisi ücretsiz izne çıkarılmasına onay vermediği halde ücretsiz izne çıkarılan ve kendisine maaş ödenmeyen işçi bakımından, işverence iş sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz feshi söz konusu olacaktır. Bu durumda da işçi; kıdem, ihbar ve varsa diğer ödenmeyen işçilik alacaklarını talep hakkına sahip olacaktır.
İşçinin Çalışma Saatlerinin Azaltılarak Maaşının Düşürülmesi Mümkün Müdür?
İş Kanunu m. 62 gereğince işçi kanunda açıkça belirtilen çalışma sürelerinin altında çalıştırılsa dahi işveren işçinin maaşını tek taraflı olarak düşüremez. İşverenin işçinin çalışma saatlerini azaltmak suretiyle işçinin maaşında tek taraflı olarak azaltma yapması mümkün değilse de, bu durumda işveren İş Kanunu m. 22 uyarınca iş sözleşmesini fesih yoluna başvurabilir. İşçinin yarı zamanlı çalışmaya geçirilmesi de aynı zamanda çalışma koşullarında esaslı değişikliktir ve aynı hükümlere tabidir.
İşveren İşçinin Maaşından Ceza Kesintisi Yapabilir Mi?
İşveren ancak toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesinde gösterilmiş olan sebepler ile işçiye ücret kesme cezası verebilir. İşçi ücretinden yapılacak olan bu kesintinin derhal işçiye nedenleriyle birlikte bildirilmesi gerekir. Kesinti, bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz. Ayrıca ücretten ceza olarak kesilen miktar, Aile Çalışma Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü’nce duyurulan hesaba kesildiği tarihten itibaren 1 ay içinde yatırılmalıdır. Ücret kesme cezası ile toplanan paralar daha sonra işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için harcanmaktadır.
İşçiye Sağlanan Yardımların Düşürülmesi Veya Kaldırılması Mümkün Müdür?
Yemek, yol yardımı gibi işçiye tanınan haklar, ücret tanımının içerisinde yer almakta olup asıl maaş gibi işverenin tek taraflı iradesiyle kaldırılamaz. Yine maaşın düşürülmesinde olduğu gibi, işverenin işçinin bu haklarını kaldırması durumunda ve işçinin bu uygulamaya uzunca bir süre ses çıkarmaması halinde, bu durum işçinin işveren tarafından kendi aleyhine yapılan değişikliği kabul ettiği anlamına gelmez. İşverenin işçiye yapılan yardımları kaldırması mümkün olmamakla birlikte yardımların cinsini değiştirmesi mümkündür. Örneğin işçiye yapılan yardım nakdi iken ayni olarak yapılmaya başlanabilir ve bu durum Yargıtay’ca da işverenin yönetim hakkı kapsamındadır.
Özetle; işçiye yapılan yardımın cinsi değiştirilmeden bedeli azaltılır veya bu yardımlar kaldırılırsa bu durum esaslı bir değişiklik olup işçinin yazılı onayı alınmalıdır. Bunun dışında yapılan yardımın yalnızca cinsi değişiyor ise işçinin rızasına gerek olmaksızın yapılan yardımın cinsinin değiştirilmesi mümkündür.
Maaşı Azaltılan İşçi Ne Yapabilir?
Maaşı yukarıda belirtilen esaslara uygun olmaksızın azaltılan işçinin, iş sözleşmesini bu nedenle haklı fesih hakkı bulunmaktadır. İşçi bu durumda iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek işverenden işçilik alacaklarına yönelik talepte bulunabilir.
İşçi maaşın azaltılmasına yönelik yapılan değişikliği kabul etmediği ve bu nedenle işverence iş sözleşmesi sonlandırıldığı takdirde ise, yine işçilik alacaklarına yönelik kalemleri dava yoluyla talep edebilir. Ayrıca bu halde işçi işe iadesini de dava yoluyla talep etme hakkına sahiptir.
İşçi, hem işçilik alacaklarına hem de işe iadesine yönelik talepleri için dava yoluna başvurmadan önce arabuluculuk aşamasını tamamlamalı ve arabuluculuk sürecinin olumsuz sonuçlanması halinde bu taleplerine yönelik davaları açmalıdır.
[widget-129]
