- Konu Başlıkları
- Hırsızlık Suçu Nedir?
- Hırsızlık Suçunun Meydana Gelebilmesi İçin Şartlar (Unsurlar) Nelerdir?
- Hırsızlık Suçunun Yaptırımı Nedir?
- Nitelikli Hırsızlık Suçu Nedir?
- Nitelikli Hırsızlık Suçunun Yaptırımı Nedir?
- Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran Nedenler Nelerdir?
- Hırsızlık Suçunda Cezayı Azaltan Nedenler Nelerdir?
- Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri Uygulanır Mı?
- Kullanma Hırsızlığı Nedir?
- Hırsızlık Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi Mümkün Müdür?
- Hırsızlık Suçunun Soruşturulması Şikayete Bağlı Mıdır?
- Hırsızlık Suçu Uzlaşma Yoluna Tabi Midir?
- Hırsızlık Suçu Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
- Hırsızlık Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Hırsızlık Suçu Nedir?
Hırsızlık suçu, malvarlığı değerlerine karşı ve ekonomik bir çıkar elde etmek amacıyla işlenen suçlardandır. Başkasının zilyedi olduğu taşınır bir malın, zilyedin rızası olmadığı halde kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla bulunduğu yerden alınmasıyla meydana gelmektedir.
Hırsızlık suçu TCK kapsamında nasıl değerlendiriliyor, hırsızlık suçu cezası ne, hırsızlık suçunda cezayı arttıran nedenler ve hırsızlık suçunda cezayı azaltan nedenler neler, yazımızda cevaplarını işleyeceğiz.
Hırsızlık Suçunun Meydana Gelebilmesi İçin Şartlar (Unsurlar) Nelerdir?
Hırsızlık suçu nedir sorusuna cevap verdikten sonra hırsızlık suçunun meydana gelebilmesi için şartlar neler bakalım. Bir suça hırsızlık suçu demek için olması gereken unsurlar:
- Hırsızlık Suçuna Konu Eşya Taşınır Mal Olmalıdır: Taşınır mal, insanın yaşam ve ilişkilerinde herhangi bir gereksinim için kullandıkları taşınabilir şey olarak tanımlanmaktadır. Bu anlamda malın; malvarlığı haklarının konusunu oluşturması, bir değere sahip olması ve dış dünyada var olması gerekmektedir. Taşınmaz mallar hakkında hırsızlık suçunun işlenmesi mümkün değildir. Örneğin, bir gayrimenkul sahibinin rızası dışında sahte evraklarla tapuda başkasına devredilirse hırsızlık suçu değil, resmi evrakta sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçları oluşur.
- Hırsızlık Suçuna Konu Taşınır Malın Başkasının Zilyetliğinde Olması Gerekmektedir: Zilyet, bir malı fiilen hakimiyeti altında bulunduran kişi demektir. Hırsızlık suçunun oluşması için malın zilyedin egemenlik alanından çıkarılması, mal üzerinde fail tarafından fiili hakimiyet kurularak zilyetliğin elde edilmesi gerekmektedir. Malın zilyedi olan kişinin malın sahibi olması zorunlu değildir. Ödünç verilen bir malın kişiden rızası dışında alınmasıyla da hırsızlık suçu oluşmaktadır. Ayrıca mal üzerinde zilyetlik hakkına sahip kişinin zilyetliği hukuka aykırı veya hukuka uygun elde etmiş olmasının da bir önemi yoktur. Yani, bir hırsızın çaldığı bir otomobilin hırsızdan tekrar başka biri tarafından çalınmasıyla da hırsızlık suçu oluşmaktadır.
Hırsızlık Suçunun Yaptırımı Nedir?
Hırsızlık suçunun basit temel şekli, TCK m. 141’de düzenlenen açıkta bırakılan eşya (kullanım veya adet gereği açıkça bırakılan eşyalar hariç) hakkındadır. Basit hırsızlık suçu cezası, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Hırsızlık suçu yaptırımı ve hırsızlık suçu cezası kapsamına göre değişmektedir.
Nitelikli Hırsızlık Suçu Nedir?
Nitelikli hırsızlık suçu; taşınır bir malın belli kapalı yerlerde bulunması, özellikli fonksiyona sahip olması, özel beceriyle alınması, kamu malı olması, suçta teknolojinin kullanılması gibi nedenlerle oluşan daha ağır hukuki ihlaller sonucunda meydana gelen bir suçtur. Nitelikli hırsızlık suçu cezası daha farklıdır.
Nitelikli Hırsızlık Suçunun Yaptırımı Nedir?
Nitelikli hırsızlık suçu TCK md. 142’de düzenlenmiştir. Nitelikli hırsızlık suçun cezası işlenen fiillere göre gruplara ayrılmıştır:
-Hırsızlık suçu;
- Kamu kurumlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan herhangi bir kimseye ait eşya hakkında veya kamu hizmetine özgülenmiş mallar hakkında ( md. 142/1-a),
- Toplu taşıma araçlarında veya bunların duraklarında, varış veya kalkış yerlerinde (md.142/1-c),
- Afet veya genel bir felaketin etkilerini önlemek veya azaltmak amacıyla hazırlanan mal hakkında (md.142/1-d),
- Gelenek veya özgülenme veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında (md.142/1-e),
işlenirse fail 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
-Hırsızlık suçu;
- Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak (md.142/2-a),
- Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle (md.142/2-b),
- Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak (md.142/2-c),
- Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak “veya kilitlenmesini engellemek” suretiyle (md.142/2-d),
- Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle (md.142/2-e),
- Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak (md.142/2-f),
- Büyük veya küçük baş hayvan hakkında (md.142/2-g),
- Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında (md.142/2-h),
işlenirse fail hakkında 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Hırsızlık suçunun, bu fıkranın (b) bendinde belirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.
-Hırsızlık suçunun sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, “5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasına” hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, “ceza yarı oranında artırılır” ve on bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur (TCK md. 142/3).
-Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır (TCK md. 142/5).
Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran Nedenler Nelerdir?
Hırsızlık suçunda cezayı arttıran nedenler neler? Hırsızlık suçunun sayılan nitelikli halleri dışında, suçun gece vakti işlenmesi cezayı artıran nedenlerden biridir. Hırsızlık suçu gece vakti işlenirse faile verilen ceza yarı oranında arttırılır. Yani fail, ister basit hırsızlık suçunu isterse nitelikli hırsızlık suçunu işlesin, suçu gece vakti işlediği takdirde belirlenen temel cezası yarı oranında arttırılmaktadır.
Hırsızlık Suçunda Cezayı Azaltan Nedenler Nelerdir?
Hırsızlık suçunda cezayı azaltan nedenler şu şekildedir:
- Hırsızlık suçunun paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde işlenmesi halinde fail 2 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Suçun bu halinin işlenmesi halinde soruşturma yapılması mağdurun şikâyetine bağlıdır. Hırsızlık suçunda cezayı azaltan nedenler arasında bu durum yer alır.
- Hırsızlık suçunun bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi halinde fail 2 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Suçun bu halinin işlenmesi halinde soruşturma yapılması mağdurun şikâyetine bağlıdır.
- Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçun işleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir. Hırsızlık suçunda cezayı azaltan nedenler arasında bu durum da yer alır.
- Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde, şikâyet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz
- Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Hırsızlık suçunda cezayı azaltan nedenler genel olarak kanun kapsamında bu şekildedir.
Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri Uygulanır Mı?
Hırsızlık suçunda etkin pişmanlık da söz konusu. Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı zarar giderilirse, sanığa etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi yapılması mümkündür (TCK m.168). Hırsızlık suçu nedeniyle mağdurun uğradığı zarar soruşturma aşamasında, yani dava açılıncaya kadar giderilirse verilecek cezanın 2/3 oranına kadarı indirilir. Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı maddi zarar kovuşturma aşamasında, yani mahkemeye dava açıldıktan sonra giderilirse sanığa verilecek ceza 1/2 oranında indirilir.
Kullanma Hırsızlığı Nedir?
Bir taşınır malı geçici bir süreyle kullanıp iade etmek amacıyla zilyedinin rızası dışında bulunduğu yerden alan kişi kullanma hırsızlığı suçunu işlemiş olur. Kullanma hırsızlığı suçu, failin malı geçici olarak hakimiyeti altına alıp kullanmasıyla tamamlanmış olur.
Kullanma hırsızlığı suçu şikayete tabi bir suçtur. Kullanma hırsızlığı halinde suçun cezası yarı oranında indirilir. Ancak kullanma hırsızlığı konusu malın başka bir suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmamaktadır (TCK 146).
Hırsızlık Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi Mümkün Müdür?
Hırsızlık suçu kasten işlenebilen bir suç olduğu için para cezasına çevrilmesi ancak 1 yıl ve altındaki ceza hükümleri için geçerli olur. Buna bağlı olarak nitelikli hırsızlık hallerinde genel olarak 1 yılın üzerinde cezalar söz konusu olduğundan, para cezasına çevrilmesi ancak ceza indirimi nedenlerinin varlığı halinde mümkündür.
Hırsızlık Suçunun Soruşturulması Şikayete Bağlı Mıdır?
Hırsızlık suçu takibi şikayete bağlı olmayan bir suç tipidir. Hem basit hali hem de nitelikli hali re’sen (kendiliğinden) soruşturulmaktadır. Hırsızlık suçunun takibi şikayete tabi olmadığından şikayetten vazgeçme gibi bir imkan söz konusu değildir. Zira ortada bir şikayet değil ihbar söz konusu olur. Bu nedenle hırsızlık suçunda şikayetten vazgeçme hüküm doğurmamaktadır.
Hırsızlık Suçu Uzlaşma Yoluna Tabi Midir?
Hırsızlık suçunun TCK 141’de yer alan basit hali de uzlaştırma kapsamında sayılmıştır. Buna göre suçun basit hali söz konusu ise yargılamaya geçilmeden önce uzlaşma görüşmeleri yapılmak zorundadır. Ancak TCK 142 ve devamı maddelerinde yer alan nitelikli haller söz konusu olduğunda hırsızlık suçu uzlaşma durumu söz konusu olmamaktadır.
Hırsızlık Suçu Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
Hırsızlık suçu zamanaşımı ne kadar dediğimizde; hırsızlık suçu, takibi şikayete bağlı suçlar arasında olmadığından, suçun bir şikayet süresi de bulunmamaktadır. Suçun en basit halinde bile, 8 yıl olan dava zamanaşımı süresinde soruşturma başlatılması mümkündür.
Hırsızlık Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Hırsızlık suçu yetkili mahkeme olarak Asliye Ceza Mahkemelerini görmekteyiz. Yetkili mahkeme ise öncelikle suçun işlendiği yer mahkemesi yetkili mahkemedir. Suçun işlendiği yer belli değil ise şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, şüpheli veya sanık yakalanmamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkili mahkemedir.
Hırsızlık suçu cezası hakkında bilgi almak, hırsızlık suçunda cezayı arttıran nedenler ile hırsızlık suçunda cezayı azaltan nedenler neler öğrenmek, hırsızlık suçunda etkin pişmanlık unsurlarını sormak, hırsızlık suçu zamanaşımı süresini öğrenmek için avukatlarımıza ulaşabilirsiniz.
[widget-129]
