- Konu Başlıkları
- Ayıp Nedir? Ayıplı Araç Satın Aldığınızda Ne Yapmalısınız?
- Ayıp Kaç Şekilde Olabilmektedir?
- Sıfır Aracın Ayıplı Olması Hali Nedir?
- Sıfır Araçtaki Ayıp Fark Edildiğinde Ne Yapılmalıdır?
- Sıfır Aracın Ayıplı Olması Halinde Alıcının Hakları Nelerdir?
- Sıfır Aracı Ayıplı Çıkan Alıcı Seçimlik Haklarından İstediğini Kullanabilir Mi?
- Satıcının Ayıbı Bilmemesi Sorumluluğunu Ortadan Kaldırır Mı?
- Sıfır Araç Satılırken Yapılan Sorumsuzluk Anlaşması Geçerli Midir?
- Sıfır Aracın Ayıplı Çıkması Halinde Kime Başvurulacaktır?
- Seçimlik Hak Kendisine Yönlendirildiğinde Satıcı Ne Yapmalıdır?
- Ayıplı Araç Satışında Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
- Ayıplı Araç Satışlarında Hangi Mahkeme Görevlidir?
Ayıp Nedir? Ayıplı Araç Satın Aldığınızda Ne Yapmalısınız?
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 8. maddesinde ayıplı mal; tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmayan ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan mal şeklinde tanımlanmıştır. Bu bakımdan önceden kararlaştırılan özelliklerden farklı olarak satılan veya ürünün objektif olarak sunacağı nitelik veya özellikleri taşımayan mallar ayıplı maldır.
Ayıp Kaç Şekilde Olabilmektedir?
Satılan mal üzerinde ilk bakışta gözle görülebilecek derecede hasar mevcut ise bu tür hasar ve ayıplar açık ayıp olarak adlandırılmaktadır. Satış esnasında alıcının bildiği ve kabul ettiği ayıplara karşı satıcının sorumluluğuna gidilemeyecektir. Ancak satıcı alıcının gözden geçirmesi esnasında herhangi bir ayıbın bulunmadığını dile getirdiği takdirde ve ayıbın var olması halinde yine de söz konusu ayıptan sorumlu olacaktır. Aracın kaportasında çizik olması, farlardan birinin eksik olması halleri açık ayıba örnek olarak gösterilebilir.
Satılan mal üzerinde ilk bakışta anlaşılamayan ve malı kullanım ile ileriki zamanlarda ortaya çıkacak olan ayılar ise gizli ayıp olarak adlandırılmaktadır. Alıcının dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirmesine rağmen daha sonradan ortaya çıkan bu tür ayıplardan satıcı sorumlu olacaktır.
Sıfır Aracın Ayıplı Olması Hali Nedir?
Sıfır kilometre olarak alınan bir araçtan beklenen, araçta herhangi bir hasarın bulunmaması ve kullanılmaya elverişli olmasıdır. Ancak sıfır bir aracın kendisinden beklenmeyen arızaları vermesi ve sıfır kilometre bir araçta olmaması gereken hatalar taşıması bu sıfır aracın ayıplı olması anlamına gelmektedir. Sıfır araçtaki bu ayıplara örnek olarak; aracın boyalı olması, değişen parçası olması, sebebi anlaşılamayan sorunlar çıkarması vs. gibi durumlar verilebilmektedir.
Sıfır Araçtaki Ayıp Fark Edildiğinde Ne Yapılmalıdır?
Alınan sıfır araçtaki ayıp fark edildiği takdirde en kısa zamanda bu ayıbın satıcıya bildirilmesi gerekmektedir. Bildirim bakımından en doğru iletişim kanalı bu bildirimi noter aracılığı ile yapmaktır. Ancak noter aracılığıyla bildirim yanında mail veya telefon gibi iletişim araçları üzerinden de ayıbı satıcıya bildirebilmek mümkündür. Ayrıca kişi satıcıya ayıba dair bildirimi yaparken seçimlik haklardan hangisi kullanmak istediğini de detayları ile birlikte satıcıya yöneltmelidir.
Sıfır Aracın Ayıplı Olması Halinde Alıcının Hakları Nelerdir?
Sıfır aracın ayıplı olması halinde alıcının hakları genel olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde belirlenmiştir. Bu kanunlardaki düzenlemeler uyarınca sıfır aracın ayıplı olması halinde alıcının kullanabileceği seçimlik hakları bulunmaktadır. Bu seçimlik haklar şu şekildedir:
- Ayıp Oranında Bedelde İndirim İsteme Hakkı: Bu seçimlik hakkın kullanılması halinde kişiye ayıp oranında indirim sağlanır. Yani belirli bir miktar bedel iadesi yapılır. Bunun ne kadar olacağı konusunda taraflar anlaşamamışsa yani araç alanın teklifini satıcı kabul etmemişse konu yargıya taşınarak mahkemece belirleme yapılır.
- Aracın Ayıpsız Yenisi İle Değişimini İsteme Hakkı: Uygulamada kişiler araçları ayıplı çıktığında genellikle aracın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini talep etmektedirler. Bu hakkın sorunsuz bir şekilde kullanılabilmesi için usulüne uygun şekilde satıcıya başvuru yapılmalı, satıcının talebi reddetmesi halinde ise kişi hakkını yargı yoluyla aramalıdır. Aracın ayıplı olması durumunda aracın yenisi ile değiştirilmesi gerektiğine dair Yargıtay kararlarına sıklıkla rastlanmaktadır.
- Aracın Ücretsiz Onarımını İsteme Hakkı: Bu seçimlik hak, araçta bir hasar veya tamirat gerektiren bir durum olduğunda söz konusu olmaktadır. Ancak sıfır araçlar söz konusuyken aracın ücretsiz onarımının talep edilmesi halinde araç sıfır araç olma özelliğini kaybedeceğinden bu seçimlik hak alıcılar tarafından çok tercih edilmemektedir. Buna rağmen satıcılar ayıp halinde bu seçimlik hakkın kullanılması konusunda ısrarcı davranmaktalardır. Ancak bu konuda hangi seçimlik hakkı kullanacağı alıcının hür iradesine kalmış bir konudur.
- Sözleşmeden Dönme / Bedel İadesini İsteme Hakkı: Bedel iadesi ve sözleşmeden dönme yönündeki seçimlik hakların kullanımı uygulamada genellikle satıcılar tarafından kabul edilmemektedir. Bu seçimlik hakkın kullanılması araç fiyatlarındaki değişim sebebiyle alıcı için de kimi zaman iyi bir seçenekken kimi zaman cazip olmayabilmektedir. Bu konuda yerel mahkemelerin sözleşmeden dönerek bedel iadesini sözleşmede ölçüsüz olarak gördüğü kararları bulunmaktadır. Bunun yanında Yargıtay’ın, alıcının sözleşmeden dönme hakkının olduğu zira araç üzerindeki hasarın onu sıfır olmaktan çıkarıp ikinci el hissi verdiği yönündeki kararları da bulunmaktadır.
Ayrıca bu durumlar dışında alıcının tazminat hakkının saklı olduğunu da belirtmekte fayda vardır. Uygulamada genelde yukarıdaki seçimlik haklardan birinin talebi ile maddi ve manevi tazminat birlikte istenmektedir.
Sıfır Aracı Ayıplı Çıkan Alıcı Seçimlik Haklarından İstediğini Kullanabilir Mi?
Tüketici yani ayıplı sıfır araç alan kişi bu seçimlik haklarından hangisini seçeceğini kendisi belirlemektedir. Alıcı, seçimlik haklarını somut olayın özelliklerine göre istediği şekilde kullanabilmektedir. Ancak durumun imkan vermediği veya tarafları hakkaniyete aykırı şekilde zorlayacak seçimlik haklar kullanılamamaktadır. Örneğin, aracın ücretsiz değişimi veya onarılması, satıcı için orantısız bir zorluk doğuruyorsa bu durumda sözleşmeden dönme veya ayıp oranında indirim hakkı kullanılacaktır.
Satıcının Ayıbı Bilmemesi Sorumluluğunu Ortadan Kaldırır Mı?
Satıcının ayıbın varlığını bilmemesi halinde dahi sorumluluğu devam etmektedir. Satıcı aracın ayıplı olduğunu bilmediğini beyan etse de bu durumdan sorumludur çünkü satıcının ayıba karşı tekeffül borcu bulunmaktadır. Yani satıcı o ayıbı üstlenmek zorundadır.
Sıfır Araç Satılırken Yapılan Sorumsuzluk Anlaşması Geçerli Midir?
Eğer satıcının sıfır kilometre aracı satarken ayıbı gizlemesi söz konusu ise yani olağan bir gözden geçirme ile anlaşılacak bir ayıp söz konusu değilse taraflar arasında yapılan sorumsuzluk anlaşması geçersiz olmaktadır. Ayıbın gizlenmediği ve gözle görülebilir nitelikteki ayıplar için yapılan sorumsuzluk anlaşması ise geçerli olabilecektir. Bunun haricinde kişiye satış sözleşmesinde dayatılan seçimlik haklardan yalnızca belirli olanı kullanma hükümleri de haksız şart olarak geçersiz olacaktır.
Sıfır Aracın Ayıplı Çıkması Halinde Kime Başvurulacaktır?
Aracın ücretsiz onarımı veya ayıpsız yenisi ile değişimi seçimlik hakları üretici veya ithalatçıya karşı ileri sürülebilmektedir. Bu noktada seçimlik haklar bakımından üretici ile ithalatçı müteselsilen sorumlu olmaktadırlar. Yani alınan sıfır aracın ayıplı çıkması halinde ister her ikisine ister içlerinden yalnızca birine karşı başvuru yapılabilmektedir.
Seçimlik Hak Kendisine Yönlendirildiğinde Satıcı Ne Yapmalıdır?
Seçimlik haklardan biri satıcıya yöneltildiği zaman, satıcı 30 gün içerisinde bu seçimlik hakkın gereğini yerine getirmekle yükümlüdür. Seçilen seçimlik hakkı gereğince veya süresinde kullandırmayan satıcıya karşı hukuki süreç başlatılabilmektedir.
Eğer sözleşmeden dönme veya ayıp oranında indirim talep edilmişse kişinin ödediği bedel derhal iade edilmek zorundadır. Seçimlik hakların kullanılmasından doğan her türlü masraf da satıcı tarafından ödenmek zorundadır.
Ayıplı Araç Satışında Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
Satılandaki ayıbın daha sonra ortaya çıkması halinde, satılanın satıldığı tarihten itibaren 2 yıl içerisinde hak zamanaşımına uğrayacaktır. Yani satış anından itibaren 2 yıl içinde dava açılarak seçimlik haklar kullanılmalıdır. Bu nedenle ayıplı bir araç satışıyla karşılaşan alıcı, aracı satın aldığı tarihten itibaren 2 yıl içinde bu seçimlik haklarından birini kullanmalıdır.
Satıcının kötüniyetli olarak gizli bir ayıpla aracı devrettiği durumlarda ise 2 yıllık zamanaşımı süresi uygulanmamaktadır. Satıcı bu durumda ağır kusurlu kabul edildiğinden bu halde seçimlik hakları kullanma süresi, aracın satıldığı tarihten itibaren 10 yıl olacaktır.
Ayıplı Araç Satışlarında Hangi Mahkeme Görevlidir?
Hasarsız kaydı ile hasarlı araç satımından kaynaklanan uyuşmazlıklarda işlem tüketici işleminden kaynaklandığı için görevli olacak mahkeme Tüketici Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise satıcının yerleşim yeri veya sözleşmenin yapıldığı yer Tüketici Mahkemesi olacaktır.
Ayrıca sıfır araçlara yönelik ayıplarda, uyuşmazlık konusu miktar hakem heyetine başvuru sınırının çok üstünde kaldığından Tüketici Hakem Heyetine başvurulamamaktadır. Sıfır aracın ayıplı olması durumunda ne yapmalısınız, ayıplı araç satışı nasıl yapılır ya da ayıplı araç bedel iadesi nasıl alınır gibi sorularınızı avukatlarımıza sorabilirsiniz.
[widget-129]
