- Konu Başlıkları
- Vasiyetname Nasıl Düzenlenir?
- Vasiyetname Düzenleyebilme Şartları Nelerdir?
- Vasiyetname Düzenlemenin Sınırları Nelerdir?
- Vasiyetname Nasıl Düzenlenir?
- Resmi Vasiyetname Nasıl Yapılır?
- El Yazılı Vasiyetname Nasıl Yapılır?
- Sözlü Vasiyetname Nasıl Yapılır?
- Vasiyetname Kim Tarafından Açılır?
- Düzenlenmiş Bir Vasiyetname Nasıl Geçersiz Kılınır?
- Vasiyetnamenin İptali Hangi Hallerde Mümkündür?
- Vasiyetnamenin Geçerlilik Süresi Ne Kadardır?
- Vasiyetnameden Dönmek Mümkün Müdür?
Vasiyetname Nasıl Düzenlenir?
Bireylerin ölüme bağlı tasarrufta bulunarak hayattayken, ölümlerinden sonra mal varlıklarının kime, ne şekilde kalacağını belli koşullarda düzenleme imkânı bulunmaktadır. Bunu yapabilecekleri ölüme bağlı tasarruflardan biri de vasiyetname düzenleme yoludur. Vasiyetname, miras bırakanın son istek ve arzularını dile getirdiği, olan mal varlığının dağıtılması konusundaki isteklerini belirttiği yazılı veya sözlü beyanlardır. Yani bir kişi, kendi ölümünden sonra kendisine ait olan malvarlığı üzerinde dilediği kişi veya kişilere dağıtılması konusunda isteklerini belirttiği sözlü veya yazılı beyanda bulunduğunda vasiyetname düzenlenmiş olacaktır.
Vasiyetname nasıl düzenlenir, vasiyetnameden dönmek mümkün müdür, el yazılı vasiyetname nasıl hazırlanır, vasiyetnamenin iptali nasıl yapılır sorularının cevabı yazımızda...
Vasiyetname Düzenleyebilme Şartları Nelerdir?
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu madde 502’ye göre vasiyet yapabilmek için yaş ve ehliyet şartı gerekmektedir. Vasiyetname şartları şu şekildedir:
- Medeni Kanun’da yer alan düzenlemeler uyarınca vasiyetname yapabilmek için 15 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir.
- Vasiyetname düzenleyecek olan kimse ayırt etme gücüne sahip olmalı yani yaptığı vasiyetnamenin önemini ve sonuçlarını anlayabilecek şekilde olmalıdır.
Vasiyetname Düzenlemenin Sınırları Nelerdir?
Vasiyetname nasıl düzenlenir? Ölüme bağlı bir tasarruf olan vasiyetnamede önemli olan miras bırakanın son arzularının yerine getirilmesini sağlamaktadır. Genel kural bu olmakla birlikte kanunlarımızla bu serbestiye de birtakım sınırlanmalar getirilmiştir. Sözlü vasiyetname ve el yazılı vasiyetname hazırlamada sınırlamalar şu şekildedir:
- Saklı Pay Bakımından: Bir kimsenin vasiyetname yaparken sağlaması gereken yaş ve ehliyet sınırlamaları bulunduğu gibi vasiyetnamenin içeriği bakımından da uyması gereken sınırlamalar bulunmaktadır. Miras bırakan terekenin üzerinde sınırsız tasarruf hakkına sahip değildir. Miras bırakanın ölüme bağlı tasarruf hakkı, yani vasiyetname düzenleme hakkı, “saklı paylı mirasçıların saklı paylarını” ihlal etmemelidir. Bu nedenle miras bırakan, ancak bu saklı paylara dokunmayacak şekilde tasarrufta bulunmalıdır. Aksi takdirde saklı paylı mirasçılar vasiyetin bu kısmının iptalini yani tenkisini talep edebilirler.
- İçerik Bakımından: Vasiyetnamenin içeriği kanuna, ahlaka ve adaba aykırı olmamalıdır. Vasiyetnamenin içeriğinin kanuna, ahlaka ve adaba aykırı olması halinde de mirasçılarının vasiyetnamenin iptali için dava açması ve vasiyetnameyi hükümsüz hale getirmesi mümkündür.
- Düzenleyen Kişi Bakımından: Kanuni düzenlemeler gereğince vasiyetname yapma hakkı ancak bizzat kullanılabilmektedir. Kanuni temsilci, vasi ya da veli aracılığıyla vasiyetname düzenlemek mümkün değildir. Vasiyetname düzenleme hakkı şahsa sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Bu sebeple vasiyetname şahsen düzenlenmelidir.
Vasiyetname Nasıl Düzenlenir?
Vasiyetname nasıl düzenlenir? Vasiyetname, resmi memur (noter, hakim vs.) huzurunda yapılabileceği gibi miras bırakanın kendi el yazısı ile veya koşulları varsa sözlü beyan yolu ile de geçerli bir şekilde yapılabilir. Miras Hukukunda Medeni Kanun’da düzenlenen 3 adet vasiyetname çeşidi vardır. Bu vasiyetnamelerin çeşitleri düzenlenmeleri bakımından farklılık gösterirler. Bunlar:
- Resmi Vasiyetname,
- El Yazılı Vasiyetname ve
- Sözlü Vasiyetname olmak üzere 3 çeşittir.
Resmi Vasiyetname Nasıl Yapılır?
Resmi vasiyetname, resmi memur tarafından iki tane tanıdığın da katılması şeklinde düzenlenir. Resmi memur olarak nitelendirilen kişiler, noterler, konsoloslar, sulh hakimi veya kendisine kanunla bu konuda yetki verilmiş memurlardır. Resmi vasiyetname “okunarak ve imzalanarak yapılan” ve “okunmadan ve imzalanmadan yapılan” vasiyetnameler olarak ikiye ayrılmaktadır.
- Okunarak ve imzalanarak yapılan resmi vasiyetnamede; Miras bırakan yazılı veya sözlü olarak isteklerini resmi memura bildirir. Resmi memur bu istekleri içeren belgeyi hazırlar, daha sonra bu belge miras bırakan tarafından hazırlanan okunur ve imzalanır. Resmi memur tarafından da tarih yazılarak imzalanır. İmzalanan vasiyetnameyi okuduğunu miras bırakan tanıklara bildirir, tanıklar da vasiyetnamenin kendi huzurlarında yapıldığını ve miras bırakanın vasiyetname düzenleme konusunda ehil olduğunu belirterek imzalar. Vasiyetname bu şekilde düzenlenmiş olur. İmzalar, vasiyetnamenin okunması ve tarih bu şekilde oluşturulan resmi vasiyetname için geçerlilik şartıdır. Bu unsurların eksik olması halinde vasiyetname hükümsüz olacaktır.
- Okunmadan ve imzalanmadan yapılan resmi vasiyetnamede; Miras bırakan beyanlarını resmi memura bildirir ve resmi memur bu beyanlara uygun olarak vasiyetname metnini hazırlar. Bu metni iki tanık huzurunda vasiyet edene okur. Okuma işlemini bizzat resmi memur yapmak zorundadır. Metin okunduktan sonra vasiyet eden bunun isteklerine uygun olduğunu beyan eder ve bunun üzerine tanıklar da metnin kendi huzurlarında miras bırakana okunduğunu ve bunun miras bırakan tarafından uygun bulunduğunu, miras bırakanın vasiyet yapmaya ehil olduğunu yazarak şerh ederler ve metni imzalarlar. Ardından resmi memur da tarih yazarak metni imzalar. Bu vasiyetname türünü hem okuma yazma bilenler hem de bilmeyenler yapabilir.
Her iki türde de düzenlenen resmi vasiyetnamenin aslı, düzenleyen resmi memur tarafından muhafaza altına alınır.
El Yazılı Vasiyetname Nasıl Yapılır?
Medeni Kanun m. 538’e göre el yazılı vasiyetname için; metnin tümünün miras bırakanın el yazısı ile yazılması zorunludur. Vasiyetnamenin el yazısı ile yazılması zorunluluğuna tarih ve imza da dahildir. Bu nedenle bilgisayarda veya daktilo gibi aletler ile yazılan yazılar el yazılı vasiyetname niteliğini taşımamakta ve bu vasiyetname okuma yazma bilmeyenlerce düzenlenememektedir. Yani miras bırakan, bu vasiyetname türünü kendi el yazısı ile yazmak ve tarih atarak imzalamak zorundadır.
Tarih, gün, ay ve yıl olarak belirtilmelidir. Parmak izi veya kaşe imza yerine sayılmamaktadır. El yazısı ile imza atılmalıdır. Okunaklı olması daha sonra geçersiz sayılmaması açısından önem arz etmektedir. Düzenlendikten sonra eklemeler de belirtilen şartlara uygun olarak yapılmalıdır. El yazılı vasiyetname türünün muhafazası için herhangi bir şart bulunmamaktadır, kişi hazırladığı el yazılı vasiyetnamesini istediği şekilde saklayabilir.
Sözlü Vasiyetname Nasıl Yapılır?
Vasiyetname düzenlenmesi bakımından olağan yöntemler el yazılı ve resmi şekilde düzenlemedir. Ancak bu ikisinin düzenlememesi durumunda yani olağanüstü durumlarda sözlü olarak düzenlenebilmektedir. Sözlü vasiyetname şu koşulların bulunması halinde yapılabilir:
- Olağanüstü bir halin varlığı: Olağanüstü durum vasiyetin yapıldığı anda mevcut olmalıdır. Örnek olarak “ölüm tehlikesi” veya “ulaşımın kesilmesi” verilebilir.
- Sözlü vasiyetname dışında, başka türlü vasiyet yapma imkanının olmaması: Sözlü vasiyet türünün şartları oluşsa dahi resmi veya el yazılı vasiyetname yapma olanağı varsa, bu takdirde sözlü vasiyet geçersiz hale gelir.
Sözlü vasiyetname, miras bırakanın son arzularını iki tanığa anlatması ve tanıkların da miras bırakanın bu arzuları belgelemeleri ile oluşur. Miras bırakan ölümünden sonra gerçekleşmesini arzu ettiği isteklerini iki tanığa aynı zamanda söyler ve bu arzularını belgelendirmelerini ister. Tanıklar bu görevi kabul etmek zorunda değildir. Tanıklar bu durumdan sonra iki şekilde hareket ederek bu sözlü vasiyetnameye geçerlilik kazandırabilirler. Bu iki hal şu şekildedir:
- Tanıklardan biri doğrudan miras bırakanın arzularını kendi el yazısı ile yazar, tarihi ve yeri belirtir, diğer tanık da bu düzenlenen belgeye imza atar. Tanıklar bu belgeyi zaman kaybetmeden bir Sulh veya Asliye Hukuk Mahkemesine teslim eder. Tanıklar bu belgeyi mahkemeye verirken vasiyet koşullarının gerçekleştiğini, vasiyetçiyi ehil gördüklerini, olağanüstü hal içinde vasiyetçinin kendilerine son isteklerini sözlü olarak beyan ettiğini belirtirler.
- Tanıklar miras bırakanın beyanlarını yazıya geçirmek yerine vakit kaybetmeksizin hakime sözlü olarak iletebilirler. Her iki tanığın beyanları hakim tarafından tutanağa geçirilerek belgelenmiş olur. Tanıklar, ancak objektif sebeplerle vasiyetnamenin hakime ulaştırılmasını geciktirebilirler.
Sözlü vasiyetnamenin Hakime onaya sunulamayacağı durumlar için getirilmiş istisnalar bulunmaktadır. Sağlık kuruluşlarında böyle bir durum gerçekleşmesi durumunda o kuruluşun en yetkili kişisi hakim yerine geçebilmektedir, savaş gibi durumlarda sözlü düzenleme ihtiyacı olabileceği için teğmen veya daha üst rütbeli askeri personeller hakim yerine geçebilmektedir son olarak ülke sınırlarımız dışında seyreden bir ulaşım aracında örneğin gemide böyle bir durumla karşılaşılması halinde o araçtan sorumlu kişi hakim yerine geçebilmektedir.
Son olarak önemle belirtilmelidir ki, olağanüstü durum ortadan kalktıktan itibaren 1 ay içerisinde miras bırakan yaşamaya devam ettiyse sözlü vasiyetname kendiliğinden geriye dönük olarak hükümsüz hale gelmektedir.
Vasiyetname Kim Tarafından Açılır?
Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde miras bırakanın son yerleşim yeri sulh hâkimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. Sulh hakiminin buradaki görevi mirası açmak ve ilgililere bunu tebliğ etmektir. Sulh Hakimi, eda hükmü içeren karar veremez. Vasiyetname Sulh hakimince açılıp okunmadıkça doğrudan tapuya götürülerek işlem yapılamaz.
Düzenlenmiş Bir Vasiyetname Nasıl Geçersiz Kılınır?
Geçerli bir vasiyetnamenin geçersiz hale getirilebileceği ya da vasiyetnamenin iptali için gereken durumlar şu şekildedir:
- Geçerlilik şartlarına uyularak yeni bir vasiyetname düzenlenmesi yoluyla eski vasiyetname geçersiz kılınabilmektedir.
- Kişi hazırlamış olduğu vasiyetnameyi artık kullanmak istemiyorsa veya herhangi bir sebeple devam ettirmek istemiyorsa vasiyetnameyi yok ederek onun geçersiz hale gelmesini sağlayabilmektedir. (Resmi vasiyetnameler için bu durum söz konusu değildir.)
- Kişi vasiyetnameyi oluşturduğu şekilde vasiyetnameden dönerek de vasiyetnameyi geçersiz hale getirme imkanına sahiptir.
Bu durumların varlığı halinde vasiyetname geçersiz hale dönüşür.
Vasiyetnamenin İptali Hangi Hallerde Mümkündür?
Vasiyetnamenin iptali kanunda öngörülen durumlarda söz konusudur. Bu durumlar şu şekildedir.
- Kişinin vasiyetnameyi ayırt etme gücü, akıl sağlığı yerinde olmadan düzenlediği iddia ediliyor ise iddia sahibinin bu durumu ispata yarar nitelikte delil sunarak ve bu hususu ispat ederek vasiyetnamenin iptalini sağlaması mümkündür.
- Kişinin vasiyetname düzenleme iradesinde hile, korkutma veya aldatma gibi durumların müdahalesi olmamalıdır. Eğer hile, korkutma veya aldatma gibi müdahaleler ile kişi üzerinde baskı kurularak vasiyetname düzenlenmişse o zaman mirasçıları yine vasiyetnamenin iptalini isteyebilir. Ayrıca kişinin kendisi de vasiyetnamenin iptalini bu noktada isteyebilir.
- Hukuka, ahlaka ve adaba aykırı bir şekilde düzenlenen vasiyetnamenin de iptali istenebilmektedir.
Vasiyetnamenin Geçerlilik Süresi Ne Kadardır?
Vasiyetnameler için belirlenmiş bir geçerlilik süresi bulunmamaktadır. Miras bırakan vasiyetini değiştirmediği ya da yok etmediği veya vasiyetname mirasçılar tarafından geçersiz kılınmadığı sürece vasiyetnamenin geçerliliği devam etmektedir.
Vasiyetnameden Dönmek Mümkün Müdür?
Vasiyetname düzenlemek tek taraflı bir hukuki işlemdir. Miras bırakan vasiyetnamesinden istediği zaman dönebilir. Hatta hiç dönmeyeceğini, vasiyetnameden dönme hakkından feragat ettiğini beyan etse bile vasiyetnamesinden dönmesi mümkündür.
Vasiyetnameden dönülürken vasiyetname hangi şekilde oluşturulduysa o şekilde dönülmelidir. Vasiyetname resmi vasiyet şeklinde yapıldıysa vasiyetten dönmenin de resmi şekilde noterde ya da mahkemede yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde dönme hükümsüzdür.
Ayrıca ikinci bir vasiyetname düzenleme yoluyla da ilk yapılan vasiyetnameden dönülmesi de mümkündür. Bu durumda ikinci vasiyetnamenin hükümleri birinci vasiyetname ile çelişiyorsa ikinci vasiyetname dikkate alınır ve ilk vasiyetten dönüldüğü kabul edilir. Ancak iki vasiyetnamenin hükümleri birbirini tamamlar nitelikteyse ikisi de geçerli olur. Vasiyetname nedir, sözlü vasiyetname nasıl hazırlanır, vasiyetname nasıl düzenlenir, vasiyetnameden dönmek mümkün müdür, el yazılı vasiyetname nedir, vasiyetnamenin iptali nasıl olur, resmi vasiyetname nasıl hazırlanır gibi konular için bize ulaşabilirsiniz.
[widget-129]
